A colleita galega

E se en Galicia repartimos unha chea de premios, no resto do mundo tamén lle reparten premios ao audiovisual galego cando sae fóra. Estes son algúns dos recoñecementos acadados polo noso cinema e televisión ao longo do ano.

Texto: Cibrán Tenreiro

Un dos fenómenos máis destacados este ano no circuíto de festivais foi o de Matria. A curtametraxe de Álvaro Gago sobre a rutina dunha traballadora da conserva levou o Premio do Xurado á Mellor Curta no Festival de Sundance, o principal evento do cine indie en Estados Unidos, pero non só iso, senón que levou galardóns e recoñecementos no Indielisboa, no Hollyshorts de Hollywood, no Marametraggio de Trieste e en Ljubljana, Sardinia ou Alcalá de Henares, con numerosos premios tamén á mellor actriz para Francisca Iglesias Bouzón.

Con todo, non hai que deixar que a árbore oculte o bosque. Ademais do de Gago, toda unha serie de filmes con talento galego pasaron con éxito por festivais internacionais centrados en vertentes ben diferentes do cinema. Un exemplo é o do cinema de xénero, onde Desenterrando Sad Hill, a película de Guillermo de Oliveira sobre o cemiterio de El bueno, el feo y el malo, gañou o premio Noves Visions no Festival de Sitges, e tamén un premio á contribución técnica e artística ao Western no Almería Western Film Festival. Nese ámbito tampouco podemos esquecernos de Dhogs. No ano que bateu o record de estatuíñas nos Mestre Mateo, o filme de Andrés Goteira tamén volveu con trofeos do FANT de Bilbao, o BIFFF de Bruxelas, o Algeciras Fantástika ou o FICAL de Almería. Continuando nesa vertente, a curta Amanece despejado, de María Vázquez e Bruno Máez, gañou o premio á Mellor Curta Philip K. Dick no Philip K. Dick Science Fiction Film Festival (celebrado entre as cidades de Lille e Colonia).

E se o cinema de xénero nos deu neste 2018 razóns para celebrar, o mesmo sucede coa colleita máis achegada ao documental e á vangarda. Un exemplo é o de Hamada, de Eloy Domínguez Serén, retrato duns mozos amigos que viven nun campo de refuxiados no Sahara. Logo da súa estrea mundial en Amsterdam, Hamada gañou os premios á Mellor Película e á Mellor Dirección españolas no Festival de Cine de Xixón. Outro cineasta español que volveu dun festival con premios nas dúas mans foi Adrián Canoura, que acabou o Filmadrid co Premio CAMIRA e o Premio á Mellor Película de Vangardas para Caerán lóstregos do ceo. Máis recoñecementos fóra do ámbito da ficción: Tódalas mulleres que coñezo, de Xiana do Teixeiro, gañou en DocumentaMadrid o Premio Screenly e en Alcances (Cádiz) o Premio DOCMA. La estrella errante, de Alberto Gracia, foi premiada no Festival de Sevilla co Premio Deluxe Las Nuevas Olas para filmes de non ficción. O coruñés Nicolás Combarro gañou o premio a Mellor Documental en Cinespaña (Toulouse) por Alberto García Álix. La línea de sombra, e Helena Girón e Samuel M. Delgado levaron o premio Richard Leacock á Mellor Curta no Festival de Las Palmas por Plus Ultra, nun ano no que Esquece Monelos, de Ángeles Huerta, continuou o seu xa dilatado percorrido cunha mención especial no Noida International Film Festival na India.

No ámbito da ficción (ou preto del), outro dos filmes máis destacados polo seu palmarés foi Trinta lumes, de Diana Toucedo. Esta película sobre a relación entre o mundo dos vivos e o dos mortos no Courel gañou o Premio Talents no D’A de Barcelona, o premio Días de Cine á Mellor Longa en Filmadrid ou o de Mellor Fotografía (para Lara Vilanova) en Cinespaña, ademais de pasar con éxito pola Berlinale e ser candidata aos Premios Gaudí. Unha das óperas primas do ano, A estación violenta, tivo tamén un longo percorrido por festivais. A adaptación dirixida por Anxos Fazáns da novela homónima de Manuel Jabois levou unha mención especial do xurado no Festival Internacional de Cine de Cali (Colombia), logo de ter pasado por festivais como Sevilla ou o BAFICI (Bos Aires). Tamén foi recoñecida en América Latina Nove de novembro, de Lázaro Louzao: a primeira película rodada en galego sobre unha relación homosexual, que se viu en Los Angeles, Amsterdam, Lima, Montevideo ou Santo Domingo, levou unha Mención Especial do Xurado no Llámala H Uruguay, o Festival Internacional de Cine, Diversidad Sexual y Género.

Xa para rematar o repaso ao ámbito do cinema, algúns filmes comezaron con moi bo pé un percorrido por festivais con vistas a continuar nun 2019 prometedor. É o caso de La felicidad de los perros, de David Hernández, Premio DCP Deluxe a longametraxe no Festival de Xixón (onde se estreou), e de Arima, a primeira longa de Jaione Camborda, que levou no mesmo festival o premio Push Play Work in Progress. A colleita de premios para filmes de ficción complétase con curtas como El buen hijo, do pontés Pablo de Vila (Premio Coup de coeur no Les Enfants Terribles de Bélxica) ou Después de la bandera, de Carlos Martínez-Peñalver (Mellor Curta de Ficción no Suroscopia de Córdoba), e coa presenza do talento galego nos Oscar: a produtora Fernanda del Nido e o compositor Nani García participaron en Una mujer fantástica, a película de Sebastián Lelio que gañou o Premio á Mellor Película en Fala non Inglesa.

Xa vemos entón que a colleita do cinema galego foi ben notable no 2018, pero o repaso non sería completo sen apuntar á televisión, onde destaca o exitazo de Fariña. A serie de Bambú Producciones foi premiada co Ondas á Mellor Serie Española, e nos Premios Iris gañou Mellor Actor (para Javier Rey), Mellor Guión (para Ramón Campos, Teresa Fernández-Valdés, Gema R. Neira, Cristóbal Garrido, Diego Sotelo e David Moreno), Mellor Dirección de Ficción e o Premio do Xurado para Carlos Sedes e Jorge Torregrossa. Por se fose pouco, neste ano a produtora executiva de Bambú, Teresa Fernández-Valdés, recibiu a Medalla de Honra do MIPTV de Cannes, converténdose na primeira española en recibilo. Cun 2018 como este, vai haber que esforzarse para que o 2019 estea á altura. Comprobámolo de aquí nun ano.

by Academia Galega do Audiovisual

O ano de 'Dhogs'

Os XVI Premios Mestre Mateo tiveron un clarísimo protagonista: a película Dhogs, ópera prima de Andrés Goteira, un filme de baixo orzamento producido desde Meira por Gaita Films, arrasou levando 13 galardóns, entre eles o de mellor longametraxe.

Goteira recolleu tres premios: á mellor dirección, mellor guión e mellor montaxe, compartido este último con Juan Galiñanes. O filme ademais fixo pleno nas catro categorías interpretativas: actor e actriz protagonista (Iván Marcos e Melania Cruz) e actor e actriz de reparto (María Costas e Morris), e levou tamén os premios á mellor dirección de produción para Suso López, dirección de fotografía para Lucía Catoira Pan, música orixinal para Germán Díaz, dirección de arte para Noelia Vilaboa e son para David Machado e Javier Pato.

Dhogs facía así historia ao se converter na produción máis premiada da historia dos Mestre Mateo. Outra ópera prima, A batalla descoñecida, de Paula Cons, gañou o premio ao mellor documental. Moi novos tamén son os Porco Bravú, que gañaron o seu terceiro premio á mellor serie web con Peter Brandon. Matria, de Álvaro Gago, conquistou o de mellor curtametraxe e The neverending wall o de mellor curtametraxe de animación. Conserveiras do noso fixo o propio co de mellor anuncio e Troubled times (Green Day), de Manu Viqueira, co premio ao mellor videoclip.

Serramoura acadou por cuarto ano consecutivo o premio á mellor serie de TV, mentres que A Revista Fin de Semanagañou o de mellor programa de TV e Nieves Rodríguez o de mellor comunicadora polo seu traballo no Vaia Troula!Completa os premios televisivos o de Dani Viqueira Carballal e Veru Rodríguez Rodríguez pola realización de Tesouros no faiado.
Finalmente, Arantxa Domínguez gañou o premio ao mellor vestiario polo seu traballo en Juana de Vega, Vizcondesa do Arado e Chicha Blanco e Vicen Betí o de mellor maquillaxe e perruquería en Os fillos do sol.

Ademais de premiar a excelencia nas producións do ano, a Academia aproveita os Mestre Mateo para recoñecer a traxectoria de entidades e profesionais relevantes do audiovisual en Galicia co Premio de Honra “Fernando Rey” e co Premio Especial “José Sellier”. Este ano, as homenaxes foron para os Multicines Norte e para a actriz María Bouzas, que o recolleu na Gala agradecendo o “espazo de liberdade, de creación e de respecto” que é a Academia Galega do Audiovisual e os Premios.

A gala estivo liderada por mulleres en todos os ámbitos. Dirixiuna a directora e dramaturga Marta Pazos e conduciuna a actriz e presentadora Iolanda Muíños, acompañada no escenario polas actrices Paula Pier, Iria Acevedo, Iria Sobrado, Beatriz Serén, Rocío Barrio e Cris Iglesias. Os premios foron entregados por diversas profesionais de diferentes facetas do audiovisual galego: Sonia Méndez (cineasta, actriz e directora do festival Carballo Interplay), Nieves Rodríguez (presidenta da Asociación de Actores e Actrices de Galicia), Belén Brandido (rexedora de arte e localizadora), Virginia Curiá (directora de cine de animación), Marga Pazos (presentadora do Galicia Noticias da TVG), Giselle Llanio (directora e realizadora), Araceli Gonda (guionista), Alicia Dapena (deseñadora de vestiario), Isabel Rega (foquista), Beli Martínez (produtora e docente), Encarna Alonso (script), Isabel Blanco (delegada da fundación AISGE en Galicia) e Dolores Meijomín (coordinadora de política audiovisual da AGADIC).

Lista de gañadores

Categorías de produción

MELLOR ANUNCIO PUBLICITARIO: Conserveiras do noso (Miss Movies) 

MELLOR CURTAMETRAXE DE AMINACIÓN: The neverending wall (Abano Producións) 

MELLOR CURTAMETRAXE DE IMAXE REAL: Matria (Sombriza Films - Álvaro Gago, Alberto Gago e José Gago-) 

MELLOR DOCUMENTAL: A batalla descoñecida (Agallas Films) 

MELLOR LONGAMETRAXE: Dhogs (Gaitafilmes e Pixel Films) 

MELLOR PROGRAMA TV: A Revista Fin de Semana (Tempada 2017) (TVG) 

MELLOR SERIE DE TELEVISIÓN: Serramoura (Capítulos 62-98) (Voz Audiovisual e CRTVG)

MELLOR SERIE WEB: Peter Brandon. Unha vida pola comedia (Capítulos 1-3) (Porco Bravú coa colaboración de Dinamo) 

MELLOR VIDEOCLIP: Troubled times (Green Day) (Warner Bros Music e Manu Viqueira) 

Categorías profesionais

MELLOR COMUNICADOR/A DE TELEVISIÓN: Nieves Rodríguez (Vaia troula!, Programas 133-148) 

MELLOR DIRECCIÓN: Andrés Goteira (Dhogs) 

MELLOR DIRECCIÓN DE ARTE: Noelia Vilaboa (Dhogs) 

MELLOR DIRECCIÓN DE FOTOGRAFÍA: Lucía Catoira Pan (Dhogs) 

MELLOR DIRECCIÓN DE PRODUCIÓN: Suso López (Dhogs) 

MELLOR GUIÓN: Andrés Goteira (Dhogs) 

MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA DE REPARTO: María Costas (Dhogs) 

MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA PROTAGONISTA: Melania Cruz (Dhogs) 

MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA DE REPARTO: Antonio Durán “Morris” (Dhogs)

MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA PROTAGONISTA: Iván Marcos (Dhogs) 

MELLOR MAQUILLAXE E PERRUQUERÍA: Chicha Blanco, Vicen Betí (Os fillos do sol) 

MELLOR MONTAXE: Juan Galiñanes e Andrés Goteira (Dhogs) 

MELLOR MÚSICA ORIXINAL: Germán Díaz (Dhogs) 

MELLOR REALIZACIÓN: Dani Viqueira Carballal e Veru Rodríguez Rodríguez (Tesouros no faiado, Tempada 1) 

MELLOR SON: David Machado e Javier Pato (Dhogs) 

MELLOR VESTIARIO: Arantxa Domínguez (Juana de Vega, vizcondesa do arado)

by Academia Galega do Audiovisual

Que nos trae o 2019?

Xa sabedes como é o audiovisual: as cousas non se fan dun día para outro. Vemos o inicio da rodaxe dunha serie, ou o anuncio do equipo dun filme, ou o pitching dun proxecto, e logo pasamos meses e meses cos dentes longos agardando a ver o produto rematado. Pois ben, o 2019 promete darnos a satisfacción de ver na(s) pantalla(s) moitas desas cousas:“Hierro”, a serie dos irmáns Coira coproducida por Portocabo; o regreso de Oliver Laxe con“Aquilo que arde”; as estreas de Vaca Films“Feedback” e“Quien a hierro mata”, novos traballos de Eloy Enciso, Jaione Camborda ou Lois Patiño e, noutro ámbito, a webserie“Antes de perder”, dirixida por Sonia Méndez para a plataforma Playz de RTVE. Claro que tamén volverá poñernos os dentes longos cando vexamos arrincar as rodaxes de cousas como“Unicorn Wars”(a segunda longa de Alberto Vázquez) ou“Eles transportan a morte”(debut na longa de Helena Girón e Samuel Delgado).

Hierro: o talento galego á cabeza da ficción europea

Con Alfonso Blanco como produtor executivo, Jorge Coira como director e Pepe Coira como guionista (coordinando un equipo de escritura que tamén inclúe a Araceli Gonda, Fran Araújo ou Carlos Portela), Hierro promete ser unha das ficcións televisivas clave da tempada. Movistar+ emitirá esta serie orixinal que produce Portocabo en colaboración coa francesa Atlantique Productions e a cadea ARTE France, e que conta co aval de ter sido destacada na Berlinale 2015 como mellor proxecto do ano.
O reparto estará encabezado por dous intérpretes do prestixio de Candela Peña e Darío Grandinetti. Peña interpreta a unha xuíza que é enviada á illa de El Hierro (a máis remota do arquipélago canario) a modo de castigo. Ao pouco de chegar, aparece asasinado Fran, un mozo ferreiro, o día que ía casar coa filla de Díaz (Grandinetti), un terratenente que se convirte no principal sospeitoso. A aposta das televisións de pago e as plataformas online polas ficcións ambiciosas parece abrir espazo para proxectos ambiciosos con vontade de circular internacionalmente como Hierro. Non podemos agardar a vela.

Aquilo que arde: Oliver Laxe regresa a Galicia para a súa terceira longa

Logo dos premios en Cannes para Todos vós sodes capitáns e Mimosas, Oliver Laxe volveu a Galicia para filmar Aquilo que arde, a que será a súa terceira longametraxe, un “melodrama seco” que xira arredor dos incendios forestais. No filme o protagonista, Amador, abandona o cárcere tras cumprir condena por piromanía e volve á súa aldea coa súa nai. Ao cabo dun tempo, un incendio arrasa a comarca e Amador é acusado polos veciños de telo perpetrado.Rodada nos Ancares e noutros puntos de Galicia nos que Laxe e o seu equipo acompañaron a brigadas de bombeiros forestais durante o seu traballo cos lumes, o director ten declarado que a inspiración para este (e para os seus filmes previos) está nas formas de estar no mundo dos seus antepasados na montaña lucense. Unha “doce, digna e soberana sumisión”, unha posición humilde diante da inmensidade da natureza e da vida que Laxe busca utilizar como principio activo para o seu cinema. Neste caso, a intención é, nas súas palabras, “capturar a extrema beleza desa España que se baleira”.

https://www.youtube.com/watch?v=NLDikx-9fGI&

A produción corre a cargo de Miramemira en colaboración con Kowalski Films, 4a4Productions e Tarantula. No equipo repiten colaboradores habituais do cineasta, como o guionista Santiago Fillol ou o director de fotografía Mauro Herce.

Un ano cheo de actividade para Vaca Films

Logo da estrea de A sombra da lei este 2018, o vindeiro ano volve presentarse como ilusionante para a produtora coruñesa, coa estrea de dúas longametraxes ben agardadas. Unha delas é Feedback, un thriller con toques de terror que suporá o debut na longametraxe de Pedro C. Alonso logo de varios lustros traballando con éxito na realización de publicidade. O Brexit serve de fondo a esta coprodución internacional na que un xornalista radiofónico se enfronta ao asalto en directo do seu programa. Espérase a súa chegada ás salas no segundo trimestre de 2019.

Cara ao final do ano teremos a oportunidade de ver Quien a hierro mata, onde Luis Tosar, María Vázquez ou o añorado Xan Cejudo se puxeron ás ordes de Paco Plaza (REC, Verónica) para outro thriller rodado na zona de Arousa e nos arredores da Coruña. Por primeira vez, o cineasta traballa cun guión alleo (escrito por Juan Galiñanes e Jorge Guerricaechevarría) para contar unha historia de vinganza na que un enfermeiro se ve envolto nunha trama de narcotráfico. Segundo Emma Lustres, o filme explora “o lado máis escuro do ser humano” e pon ao público nunha posición incómoda.

Ademais destas dúas estreas, Vaca Films tamén iniciará en 2019 as rodaxes de Hasta el cielo, o novo filme de Daniel Calparsoro, e Unsafe, de Daniel Benmayor.

Estreas en todas as pantallas

Ademais de cine e televisión, o 2019 traeranos un dos proxectos máis ambiciosos da ficción web galega: Antes de perder. Esta sorte de road movie que dirixe Sonia Méndez sobre un guión que ela mesma escribiu con Sandra Lesta e Daniel D. García é unha serie de acción con mirada feminista. É algo que se ve no argumento, coa fuxida de dúas mulleres polas estradas galegas, e que se traslada tamén ao reparto (con Mariam Hernández e Esther Acebo como protagonistas) e ao equipo, coa fotografía a cargo de Lucía Catoira Pan ou Nati Juncal e Silvia Fuentes na produción. Poderá verse na plataforma PlayZ de RTVE e contará cun universo transmedia propio, incluíndo unha miniserie sobre os personaxes de Xosé Touriñán e Marcos Pereiro, que completan con Xúlio Abonjo, Manuel Manquiña, Patricia Vázquez ou Carolina Iglesias un casting maioritariamente galego.

O Carballo Interplay tamén continua a animar a produción galega neste formato, na que agardamos a estrea dos primeiros capítulos de Sígueme(gañadora do seu premio a proxecto) e quizais a continuación de Dinosaurio, a webserie creada no marco do seu Campamento Kamikaze (coa participación de xente como Anxos Fazáns, Enrique Lojo, David Sainz, Teresa Segura ou os Porco Bravú), que propón un marco aberto á participación de calquera persoa coa premisa de que “internet acabou”.

Seguindo no ámbito das ficcións seriadas, pero neste caso para televisión, unha das estreas máis agardadas é a de Lobos e cordeiros, unha produción de Galiwood para a TVG ambientada na Galicia de 1898, cos conflitos bélicos da época como pano de fondo. O 2 de xaneiro estrearase esta serie que inclúe intriga e amores imposibles entre unha familia nobre, unha burguesa e unha campesiña. No reparto, rostros coñecidos (Luís Iglesia, Sabela Arán, Susana Sampedro, Camila Bossa, Alberto Rolán) e caras máis novas como Desiré Pillado ou Sara Sanz.

O pasado OUFF acolleu a preestrea desta serie e de Os Mariachi, a nova sitcom de Zopilote, que conta o día a día dunha extensa familia ourensana en estilo falso documental e que comezou a emitirse na Galega este decembro. Repiten no elenco boa parte das actrices e actores que participaran con éxito en Era visto!: Federico Pérez, Patricia Vázquez, Manuel Manquiña, Marcos Pereiro… pero tamén Antonio Durán“Morris” ou Cristina Andrade.

Espérase tamén para televisión a nova serie de Bambú Producciones, desta volta para Netflix: Alta mar, ambientada nun transatlántico que viaxa de Europa a América nos anos 40, no que aparece asasinada unha pasaxeira que ninguén coñece. Ramón Campos e Gema R. Neira son os creadores desta ficción que dirixirá Carlos Sedes e terá a Campos e Teresa Fernández-Valdés como produtores executivos. Tamar Novas será a cara galega máis destacada dun reparto que inclúe tamén a José Sacristán, Ivana Baquero ou Jon Kortajarena.

ALGO SOBRE 45 REVOLUCIONES

En cinema, este ano agárdase a estrea dos novos traballos de numerosos cineastas de Galicia avalados polo seu percorrido previo por festivais, como é o caso de Jaione Camborda, Eloy Enciso ou Lois Patiño. A primeira longametraxe de Camborda, Arima, vén de gañar o Premio Push Play Work in Progress no Festival de Xixón, e é un proxecto no que a directora e guionista vén traballando durante preto dunha década. Con Melania Cruz ou Tito Asorey no reparto, o filme describe, envolto en atmosferas evocadoras, a vida de catro mulleres e unha nena que se ve alterada pola aparición inesperada de dúas figuras masculinas.

Eloy Enciso rodou este 2018 Longa noite, a súa terceira longametraxe despois de Pic-nic e Arraianos(premiada no BAFICI ou Sevilla). Nesta produción de Filmika Galaika, o meirego explora a paisaxe nocturna e as historias de represión en Galicia, cun guión baseado en fragmentos de obras de Max Aub, Luís Seoane ou Ramón de Valenzuela. Outra das figuras clave do Novo Cinema Galego, Lois Patiño, leva unha tempada traballando en Tempo vertical logo do éxito acadado por Costa da Morte. Coproducida por Zeitun Films e Amanita Films, Patiño busca nela entretecer ficción con ensaio documental e audiovisual, nunha “película pantasma” que sucede nunha vila galega, traballando na relación dos galegos coa morte na nosa cultura, e na relación do tempo presente co tempo dos mitos.

Rodaxe de 'Longa noite', de Eloy Enciso.
'Tempo vertical', de Lois Patiño

2019 tamén traerá a chegada ás pantallas de varios proxectos que levantaron moita expectativa durante as súas rodaxes polo material de partida. Un deles é Elisa y Marcela, un filme orixinal de Netflix coproducido pola TVG, onde Isabel Coixet pon en escena a historia do primeiro matrimonio homosexual de España. Coixet leva 10 anos desenvolvendo este proxecto baseado na vida destas dúas mulleres, que conseguiron casar en 1901 na Coruña (e pola igrexa!) e xa inspiraron unha exitosa obra teatral de A Panadaría. No reparto, encabezado por Natalia de Molina e Greta Fernández, hai unha forte presenza galega na que Zenit TV participou da selección: María Pujalte, Sara Casasnovas, Tamar Novas, Manuel Lourenzo, Luísa Merelas… 

https://www.youtube.com/watch?v=dY4Z6ereNSg&

A data de estrea da película de Coixet non está concretada, pero si que sabemos que en xaneiro chega ás salas Memorias de un hombre en pijama, que adapta a novela gráfica de Paco Roca mesturando animación e imaxes reais (nas que Raúl Arévalo e María Castro son os protagonistas). Con Carlos Fernández de Vigo na dirección, Ángel de la Cruz na produción e o guión ou Lorena Ares a cargo da animación, o filme (gañador do Premio Galicia no pasado OUFF) narra a historia de Paco, que na plenitude da súa vida cumpre o soño infantil de traballar dende a casa en pixama, pero enfróntase á irrupción na súa vida da rapaza da que namorou.

https://www.youtube.com/watch?v=bcMEEu9pX3U&

Precisamente no marco da animación haberá que estar atentos ao traballo de Abano Producións, que estreará este ano Homomaquia, curtametraxe de David Fidalgo Omil, quen vén asentando nos últimos anos unha obra en curtas e videoclips chea de personalidade. Dende Abano tamén continuarán avanzando na produción de Unicorn Wars, a esperadísima seguinte película de Alberto Vázquez, que volve a ese universo de fábula escura co que xa ten recollido tres premios Goya. Xa se pode ver o seu teaser.

https://vimeo.com/193772863

Para o ano que vén tamén cabe esperar a estrea de proxectos ben diversos que no último ano completaron as súas rodaxes ou foron presentadas en formato work in progress en espazos como o Festival de Cans. É o caso de Nación de muchachos, o documental de Javi Camino que afonda na comunidade e o circo formados en Benposta (Ourense) polo Padre Silva durante o franquismo; tamén de 3, primeira longa de Blas Lamazares Fraile, un retrato íntimo de tres rapazas en Berlín; ou do filme transmedia de Roi Fernández Ursúas, que recolle diferentes personaxes nunha visión particular arredor do camiño de Santiago. Noutro ámbito diferente, tamén completou a súa rodaxe7 limbos, o cruce entre cinema, arte contemporánea e experimentación sonora dirixido por Berio Molina e Alexandre Cancelo.

Ursúas, de Roi Fernández.

https://player.vimeo.com/video/300260726
https://vimeo.com/300260726
A maiores, hai un bo número de filmes galegos que comezaron o seu percorrido por festivais (ou polas salas) en 2018 e aínda teñen por diante unha traxectoria interesante que pode traernos moitas alegrías. É o caso de Hamada, de Eloy Domínguez-Serén, que volveu de Xixón con dous premios logo da súa estrea en Amsterdam. Tamén veu de alí con premio La felicidad de los perros, de David Hernández, e a sorprendente colaboración entre Lois Patiño e Novedades Carminha O espírito de Pucho Boedoviuse en Curtocircuíto e no In-Edit de Barcelona, un dos máis prestixiosos espazos para o documental musical. Por Donostia pasaron dúas producións de Frida Films: Trote (primeira longa de Xacio Baño, recén estreada en cines) e o documental Gallo, de Antonio Díaz Huerta, máis exemplos dunha lista ben longa de proxectos que poden pasear internacionalmente o audiovisual de Galicia. E, por suposto, haberá que estar atentos e atentas ademais a ver con que nos sorprenden prolíficos talentos do cinema galego como Adrián Canoura (que está a levar a cabo unha interesante colaboración co proxecto musical Baiuca), Lucía Estévez ou mesmo Mar Catarina e Rubén Domínguez (Prenom), participantes todos eles tamén no último Chanfaina Lab, que cada ano aporta dende San Sadurniño unha interesante cantidade de novas curtametraxes.

https://vimeo.com/300260726
Trailer de 'Hamada', de Eloy Domínguez Serén.
https://vimeo.com/295134376

Cousas novas para que nos coma a curiosidade

Se 2019 promete calmar moitas das nosas ansias ao ver por fin o resultado final dos proxectos que vimos apuntando ata o de agora, tamén vai espertarnos máis curiosidade segundo vaiamos sabendo máis de cousas como Ons, a nova película de Alfonso Zarauza, que ten un matrimonio en crise, unha illa deshabitada e unha misteriosa muller estranxeira como ingredientes principais. Noutras illas, concretamente nas Canarias, transcorrerá tamén parte da rodaxe de Eles transportan a morte, longametraxe de Helena Girón e Samuel M. Delgado con produción de Filmika Galaika, centrada en tres homes que evitan a súa execución enrolándose na viaxe de Cristóbal Colón ás Indias.

'Ons', de Alfonso Zarauza.
'Eles transportan a morte', de Helena Girón e Samuel Delgado.

Estes dous proxectos recibiron axudas da Agadic que tamén nos fan prestar atención ao avance neste ano de propostas como O Santa Isabel, de Paula Cons, que foi seleccionado no seu momento para a iniciativa SANFIC do Festival de Santiago de Chile. Seguimos coa presenza do mar e as illas neste thriller sobre o naufraxio dun buque fronte a Sálvora, no que tres mulleres rescataron a 50 persoas. Participan na produción de Agallas Films a TVG, TVE ou ETB. Agallas e Somadrone tamén lideran O futuro da mente (Mind Forward), documental científico dirixido por Ruth Chao arredor dos avances na neurotecnoloxía, que xa iniciou rodaxe con entrevistas a expertos de todo o mundo. Este filme conseguiu a axuda a desenvolvemento de MEDIA e continúa a carreira de Chao nos proxectos audiovisuais sobre ciencia, que xa a achegaron ao público de Discovery Channel, Al Jazeera ou France 5.

'O Santa Isabel', de Paula Cons.

Para televisión agárdase a colaboración entre Manane Rodríguez (candidata por Uruguay aos Oscar con Migas de pan) e a guionista Alicia Freire Vera, que adaptará a novela autobiográfica da xornalista Silvia Pérez Trejo Academia de mujerespara esta produción de Xamalú Filmes. Nela, a protagonista inicia unha viaxe emocional e xeográfica trala morte da súa nai. Tamén seguiremos o achegamento á televisión de Matriuska con As crisálidas, proxecto de Samuel Lema entre o drama e o realismo máxico. A empresa pontevedresa tamén ten en carteira A media voz, proxecto que participou recentemente no Foro de Coprodución Europa-América Latina do Festival de San Sebastián baseado na correspondencia entre as cineastas e emigrantes cubanas Heidi Hassan e Patricia Pérez.

'As crisálidas', de Samuel Lema.

Tamén para televisión, Portocabo pechou un acordo para unha nova coprodución cunha empresa portuguesa. Despois da colaboración que deu pé a Vidago Palace, e de novo coa participación tanto da TVG como de RTP, a produtora galega puxo en marcha coa lisboeta Sp-i o thriller Auga seca, unha ficción de seis episodios ambientada en Vigo e Porto. Tamén agardamos saber máis este ano de Garbo, el espía que engañó a Hitler, colaboración entre Portocabo e Vaca TV presentada no Conecta Fiction, e que tratará sobre o espía que fixo crer aos alemáns que o desembarco de Normandía era só unha manobra de distracción. Ese mesmo marco tamén acolleu o pitching de Y sin embargo, amigas, comedia de Diana López Varela, e Oro negro, tamén de Paula Cons, un “western crepuscular” que se materializará asimesmo como coprodución galego-portuguesa. Outra feira, o MIPCOM de Cannes, acolleu en outubro a visita dunha delegación galega encabezada pola Agadic e oito produtoras, na que puidemos coñecer proxectos como Tres caminos, Hijos de la ira ou Reinas (Ficción Producciones), O legado de Matthew Steward(con participación de CTV), El camino(Zenit TV), e outros proxectos de Portocabo como Miracle Tunes ou Cuñados.

https://vimeo.com/181497382
Trailer da curta 'Einstein-Rosen' de Olga Osorio, que proxecta convertese en longametraxe.

No marco do pasado Festival de Cans tamén houbo espazo para coñecer o estado de novos proxectos de Olga Osorio, Ángeles Huerta, Roque Cameselle ou Nerea Barros. A actriz avanzou a súa entrada na produción con Morir para contar, de Hernán Zin (que puido verse en Cineuropa, Sevilla ou a Seminci) e prepárase para dirixir La barrera de cristal, sobre a “barreira invisible que nos separa dos animais e do planeta”, para a que investigou no Congo e contactou con varias primatólogas. O cineasta vigués, pola súa parte, segue a avanzar en A granxa dos malditos, filme de zombis no que colabora TVE, logo da estrea o pasado ano de British Winters. Olga Osorio dará continuidade á súa multipremiada curta Einstein-Rosen nunha longametraxe do mesmo título producida por Vaca Films, e Ángeles Huerta avanza en O corpo aberto, western gótico no que adapta “Lobosandaus”, relato fronteirizo de Xosé Luís Méndez Ferrín incluído en Arraianos.

Só con botar unha ollada a todo o listado anterior de proxectos xa podemos ver que o audiovisual galego ten un ano intenso en marcha, pero é tamén de esperar que aparezan moitos outros produtos dos que aínda non sabemos nada e repitan o mesmo proceso de calmar as nosas ansias e espertar outras novas. É a vida.

by Academia Galega do Audiovisual

O mellor dos festivais

Galicia está chea de festivais que, ao longo do ano, nos achegan a todo tipo de producións audiovisuais, algunhas feitas preto e outras que veñen de ben lonxe. Longas e curtas, documentais e ficcións, experimentación e etnografía, traballos para a sala de cinema e traballos para web… Repasamos o palmarés dos principais certames do país.

Festival de Cans

Álvaro Gago e Francisco Iglesias recollen en Cans o premio do xurado por 'Matria'.
Foto: Alba Sotelo / Festival de Cans
  • PREMIO DE HONRA PEDIGREE’ 18: Chelo Loureiro.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE FICCIÓN: Matria, de Álvaro Gago, con mención especial para A Cat in the Window, de Félix Brixel.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE ANIMACIÓN: El reloj, de Borja Santomé.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE NON FICCIÓN (SECCIÓN FURACANS): Europa, de Hugo Amoedo, con mención especial para La mujer invisible, de Noemí Chantada.
  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Matria, de Álvaro Gago.
  • PREMIO ESPECIAL DO XURADO DOS VECIÑOS Á MELLOR CURTAMETRAXE: Matria, de Álvaro Gago.
  • PREMIO AISGE DO XURADO Á MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA: Francisca Iglesias, por Matria.
  • PREMIO AISGE DO XURADO Á MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA: Eloi Sánchez Palau, por Después de la bandera.
  • PREMIO CREA DO XURADO Á MELLOR DIRECCIÓN: Miriam Albert Sobrino e Sonia Albert Sobrino (Also Sisters) por The Film Machine.
  • PREMIO AGAG DO XURADO AO MELLOR GUIÓN: Luis Usón por Afterwork.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR BANDA SONORA ORIXINAL: Raúl Costafreda por Sea.
  • PREMIO GIA INMOBILIARIA DO XURADO AO MELLOR VIDEOCLIP: “Omertá”, de BALA, realizado por Gero Costas.
  • PREMIO DO PÚBLICO AO MELLOR VIDEOCLIP: “Sobre el mismo alambre”, de Silvia Penide, realizado por Miryam Pato.

Play-Doc (Tui)

  • PREMIO PLAY-DOC 2018: Ex aequo para The Waldheim Waltz, de Ruth Berckermann, e Lamaland (Teil I), de Pablo Sigg.

Mostra Internacional de Cinema Etnográfico do Museo do Pobo Galego (Santiago de Compostela)

Foto: Denís Estévez / MICE
  • MELLOR PELÍCULA ETNOGRÁFICA: Grab and Run, de Roser Corella.
  • MELLOR PELÍCULA GALEGA: Os fillos da vide, de Ana Domínguez.
  • PREMIO DO PÚBLICO: Belén, la reina del quitiplá, de Adriana Vila.

Novos Cinemas (Pontevedra)

Foto: Andrea Alonso / Novos Cinemas
  • PREMIO NOVOS CINEMAS Á MELLOR LONGAMETRAXE DA SECCIÓN OFICIAL: Suburban Birds, de Qui Sheng, con mención especial a Un violento desexo de ledicia, de Clément Schneider.
  • PREMIO XURADO NOVO Á MELLOR DIRECCIÓN DA SECCIÓN OFICIAL: Virgil Vernier por Sophia Antipolis.
  • PREMIO ESPECIAL NUMAX SECCIÓN LATEXOS: Young & Beautiful, de Marina Lameiro.
  • PREMIO DO PÚBLICO CINEMAS DE GALICIA, EN COLABORACIÓN COA AGADIC: Trinta lumes, de Diana Toucedo.

Festival de Cine de Ourense

  • CALPURNIA Á MELLOR PELÍCULA: Mug, de Malgorzata Szumowska.
  • PREMIO CARLOS VELO Á MELLOR DIRECCIÓN: Benedikt Erlingsson por La mujer de la montaña.
  • PREMIO ESPECIAL DO XURADO: Capharnaüm, de Nadine Labaki, con mención especial para Cría Puercos, de Ehécatl García, e Tódalas mulleres que coñezo, de Xiana do Teixeiro.
  • PREMIO DO PÚBLICO DA SECCIÓN OFICIAL DE LONGAMETRAXES: Capharnaüm, de Nadine Labaki.
  • PREMIO GALICIA DA XUNTA DE GALICIA Á MELLOR PRODUCIÓN GALEGA: Memorias de un hombre en pijama, de Carlos Fernández de Vigo.
  • PREMIO Á MELLOR BANDA SONORA (EN COLABORACIÓN COA SGAE): Kepa Junkera por Mar de Terra, de José Antonio Blanco.
  • PRIMEIRO PREMIO OUFF EN CURTO: The Widow, de Noelia M. Muiño.
  • SEGUNDO PREMIO OUFF EN CURTO: Cando mamá pechou as caixas, de Arancha A. Brandón, con mención especial para Mariñeiro, de Juan Galiñanes.
  • PREMIO DO PÚBLICO OUFF EN CURTO: Feminazi, de Diana López.
  • PREMIO AISGE Á MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA: Rosalía Castro por Mouras, de Olga Osorio.
  • PREMIO AISGE Á MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA: Xosé Eirín por Limbo, de Daniel Viqueira.

Carballo Interplay

Foto: David Tombilla / CIP
  • MELLOR WEBSERIE ESTATAL: Buster.
  • MELLOR WEBSERIE INTERNACIONAL: Emilia envidia.
  • MELLOR WEBSERIE EN VERSIÓN ORIXINAL EN GALEGO: Monumento.
  • PREMIO DO XURADO NOVO: Bright Summer Night.
  • PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN: David Sainz, por Buster.
  • PREMIO AGAG AO MELLOR GUIÓN: David Sainz, por Buster.
  • PREMIO Á MELLOR ACTRIZ: Macarena Gómez, por Dorien.
  • PREMIO AO MELLOR ACTOR: Manuel Noguera, por Buster.
  • PREMIO DO PÚBLICO: Mambo.
  • PREMIO AO MELLOR PROXECTO DE WEBSERIE EN GALEGO: “Sígueme”.

Curtocircuíto (Santiago de Compostela)

Foto: Aigi Boga / Curtocircuito
  • PREMIO RADAR: Solar Walk, de Réka Bucsi, con mencións especiais para Las fuerzas, de Paola Buontempo, e Proch, de Jakub Radej.
  • PREMIO EXPLORA: Monelle, de Diego Marcon, con mencións especiais para Word for Forest, de Pia Rönicke, e Sombra luminosa, de Francisco Queimadela e Mariana Caló.
  • PREMIO GALIZA: Uluru, de Alberte Pagán, con mención especial para A nena azul, de Sandra Sánchez.
  • PREMIO PENÍNSULAS RC SERVICE: Mi amado, las montañas, de Alberto Martín Menacho, con mención especial para Los desheredados, de Laura Ferrés.
  • PREMIO DO PÚBLICO - GADIS: 592 metroz goiti, de Maddi Barber.
  • PREMIO DO XURADO NOVO: Monelle, de Diego Marcon, con mención especial para Saladdin castique, de Anssi Kasitonni.
  • PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN GALEGA: Sandra Sánchez, por A nena azul, con mención especial para Sonia e Miriam Albert Sobrino por The Film Machine.
  • PREMIO AGAG AO MELLOR GUIÓN GALEGO: Sonia e Miriam Albert Sobrino por The Film Machine.
  • PREMIO CAMIRA: Wishing Well, de Sylvia Schedelbauer, con mención especial para Mountain Plain Mountain, de Yu Araki e Daniel Jacoby.
  • OUTRA COMPOSTELA: Camiño interno, de Ada Alonso Lourido, Martiño Fernánde Xove, Iago Díaz Iglesias, Martín Mondragón Rivadulla y Aida Raíndo Vázquez, con mención especial para Síndrome de Jerusalén, de Arantxa Ramos Ponte, Natalia Pereira Fery, Antía Piñeiro Añón y Aldara Suárez Miguéns.

Primavera do Cine (Vigo)

Foto: Miriam Deschain / Primavera do Cine
  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR LONGAMETRAXE GALEGA: Tódalas mulleres que coñezo, de Xiana do Teixeiro.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR LONGAMETRAXE GALEGA: Trinta lumes, de Diana Toucedo.
  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR LONGAMETRAXE PORTUGUESA: Elis, de Hugo Prata.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR LONGAMETRAXE PORTUGUESA: A fábrica de nada, de Pedro Pinho.
  • MELLOR CURTAMETRAXE PORTUGUESA: O vestido de Myriam, de Lucas H. Rossi.
  • MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: Ex aequo para La mujer invisible, de Noemí Chantada, e Matria, de Álvaro Gago.
  • MELLOR VIDEOCLIP: “Inferis”, de Basanta, realizado por Xaime Miranda.
  • MELLOR CURTAMETRAXE DE ANIMACIÓN: Água mole, de Laura Gonçalves e Alexandra Ramires.

Semana do Cine de Autor de Lugo

  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR PELÍCULA DA SECCIÓN OFICIAL: L’ insulte, de Ziad Doueiri.
  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR PELÍCULA DOCUMENTAL: A viaxe de Ruth, de Jaime Pardo Valdés e Xosé Reigosa.
  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR PELÍCULA GALEGA: Nove de novembro, de Lázaro Louzao.
  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: Amanece despejado, de María Vázquez e Bruno Máez.
  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Noche de reyes, de Javier Gimeno.
  • MENCIÓNS ESPECIAIS DO XURADO: O tempo na luparia, de Plácido Romero; Matria, de Álvaro Gago; The Rebel, de Óscar Doviso; Madre y maestra, de Caamaño Castro e Serafín R. Trashorras; Escarabana, de Sara Casasnovas; Vértice de versos, de Carlos Lorenzo; Amparo 54, de María Dobli; Silencio, de Miguel Juan Pujadas; Eugenio, de Xavier Baig e Jordi Rovira; El precio de la risa, de Gabriel Lechón Cuello; Marta no viene a cenar, de Macarena Astorga; Así que pasen cien años, de Dioni Torres e Javier Luque; En el nombre del padre, de Christian Iván Castillo Ramos; La primavera camboyana, de Chris Nelly; Dhogs, de Andrés Goteira; Sabanda, de Víctor Calero; Hurto, de Gerónimo García Castela; El atraco, de Alfonso Díaz; El asado, de Ignacio Guggiari; Madre, de Rodrigo Sorogoyen; Turno de noche, de Víctor Vasollete; e No soy él, de Xoan Bregua.

VÍA XIV Curtas - Festival Internacional de Verín

  • PREMIO ESPECIAL DO PÚBLICO: La poesía solo muere cuando termina, de Adelaida Lamas.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DA CATEGORÍA OFICIAL NOVA: Judgement, de Raymund Ribay.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DA CATEGORÍA OFICIAL OUTRA MIRADA: Our Song to War, de Juanita Onzaga.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DA CATEGORÍA OFICIAL HORIZONTES: Bacha Posh, de Yalda Afsaf e Ginan Seidl.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DA CATEGORÍA OFICIAL A RAIA: Pele de luz, de André Guimar.

Mostra de Curtas de Noia

  • MELLOR CURTAMETRAXE: A sombra interior, de Diego Tafarel.
  • MELLOR CURTAMETRAXE COMARCAL: Esta soy yo, de Yaiza Suárez.
  • MELLOR GUIÓN: Celia Galán por Para ayer.
  • MELLOR ACTRIZ: Elena Saenz por Mithyabadi.
  • PREMIO XOSÉ MANUEL OLVEIRA “PICO” AO MELLOR ACTOR: Pedro Casablanc por Uno.
  • MELLOR DIRECCIÓN: Iván Sainz Pardo por Ainhoa.
  • MELLOR CURTA DE ANIMACIÓN: La noria, de Carlos Baena.
  • PREMIO ESPECIAL DO PÚBLICO: 9 pasos, de Marisa Crespo e Moisés Romera.
  • PREMIO HONORÍFICO DA MOSTRA: Manuel Lourenzo.
  • I RECOÑECEMENTO IN MEMORIAM DA MOSTRA: Ernesto Chao.

FKM: Festival de Cinema Fantástico da Coruña

  • PREMIO DO XURADO CONCURSO INTERNACIONAL DE LONGAMETRAXES ÓPERA PRIMA: Beast, de Michael Pearce.
  • PREMIO DO PÚBLICO CONCURSO INTERNACIONAL DE LONGAMETRAXES ÓPERA PRIMA: Beast, de Michael Pearce.
  • MELLOR GUIÓN ÓPERA PRIMA: Michael Pearce por Beast.
  • MELLOR BANDA SONORA ÓPERA PRIMA: Natalie Ann Holt por Pin Cushion.
  • MELLORES EFECTOS ESPECIAIS ÓPERA PRIMA: Carly Knight por The Book of Birdie.
  • MELLOR INTERPRETACIÓN ÓPERA PRIMA: Alejandro Carro por Sea Beasts.
  • PREMIO DO XURADO CONCURSO INTERNACIONAL DE CURTAMETRAXES: Aurore, de Maël Le Mée, con mencións para Limbo de Daniel Viqueira e La noche de Martín Romero.
  • PREMIO DO PÚBLICO CONCURSO INTERNACIONAL DE CURTAMETRAXES: Limbo de Daniel Viqueira.
  • PREMIO CONCURSO INTERNACIONAL DE GUIÓNS: A secuencia, de Norberto Leivas, con mención para Sandwich de Marcos Nine.
  • PREMIO CONCURSO INTERNACIONAL DE CURTAMETRAXES “CINEMA FETUS” DEDICADO A CURTAS EXPERIMENTAIS: Juma Juma, de Javi Camino, con mencións para O neno do hórreo de Diego López Curros e Ceibes de Xabier Rúa.

FIC Bueu

  • ÁNFORA DE OURO: Fight on a Swedish Beach!!, de Simon Valhne.
  • ÁNFORA DE PRATA: (Fool Time) Job, de Gilles Cuvelier.
  • PREMIO DO PÚBLICO: Matria, de Álvaro Gago.
  • PREMIO R Á MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: Matria, de Álvaro Gago.
  • PREMIO FUNDACIÓN NOVAS A MELLOR CURTAMETRAXE ESPAÑOLA: El vestit, de David González.
  • PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN: Antoneta Alamat por U plavetnilo.
  • PREMIO Á MELLOR ACTRIZ: Gracija Filipovic por U plavetnilo.
  • PREMIO AO MELLOR ACTOR: Angélo Coutard por Ce qui nous tient.
  • PREMIO Á MELLOR FOTOGRAFÍA: Dxgal, de Hung-En Su.
  • PREMIO AO MELLOR SON: Dxgal, de Hung-En Su.
  • PREMIO Á MELLOR MÚSICA: Min börda, de Niki Lindroth Von Bahr.
  • PREMIO Á MELLOR DIRECCIÓN ARTÍSTICA: Min börda, de Niki Lindroth Von Bahr.
  • PREMIO AO MELLOR GUIÓN: Negah, de Farnoosh Samadi.
  • PREMIO Á MELLOR MONTAXE: Xiao cheng er yue, de Qiu Yang.
  • PREMIO Á MELLOR MAQUILLAXE E PEITEADO: Wannabe, de Jannis Lenz.
  • PREMIO AO MELLOR VESTIARIO: Skuggdjur, de Jerry Carlsson.
  • PRIMEIRO PREMIO DO CONCURSO DE VIDEOCLIPS SONRÍAS BAIXAS: “Ahora o nunca”, de La Pegatina feat. Macaco, realizado por Manu Viqueira.
  • SEGUNDO PREMIO DO CONCURSO DE VIDEOCLIPS SONRÍAS BAIXAS: “Vengo de Galicia”, de Ricky Hombre Libre, realizado por Ricardo López.
  • TERCEIRO PREMIO DO CONCURSO DE VIDEOCLIPS SONRÍAS BAIXAS: “Troubled Times”, de Green Day, realizado por Manu Viqueira.

Galician Freaky Film Festival (Vigo)

  • GRAN PREMIO GFFF Á CURTAMETRAXE MÁIS FREAK: O neno do hórreo, de Diego López Curros.
  • PREMIO “ME ESCARALLO” Á MELLOR CURTAMETRAXE DE HUMOR: Coplillas por Bombay, de Jaume Miranda.
  • PREMIO “ARREPÍO” Á MELLOR CURTAMETRAXE DE TERROR: 9 pasos, de Moisés Romera e Marisa Crespo.

Curtas. Festival Internacional de Cine e Banda Deseñada de Vilagarcía de Arousa

  • MELLOR CURTAMETRAXE: El atraco, de Alfonso Díaz.
  • MELLOR DIRECCIÓN CURTAMETRAXES: Iván Sainz-Pardo por Ainhoa.
  • MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: El último adiós, de Rubén Cruz.
  • MELLOR DIRECCIÓN GALEGA: Carlos A. Quirós por A ponte é a ponte.
  • MELLOR CURTAMETRAXE DE ANIMACIÓN: The Box, de Dusan Kastelic.
  • MELLOR LONGAMETRAXE: Sanfelices, de Roberto Lázaro.
  • MELLOR DIRECCIÓN DE LONGAMETRAXE: Luis Diogo por Uma Vida Sublime.
  • MELLOR DOCUMENTAL: Invierno en Europa, de Polo Menárguez.
  • PREMIO ‘DOCUMENTA GALICIA’ AO MELLOR DOCUMENTAL GALEGO: Mariñeiro, de Juan Galiñanes.
  • PREMIO ‘ROBERTO CAMBA’ Á MELLOR VIDEOCRACIÓN: Areka, de Begoña Vicario.

FanCine de Lemos

  • PREMIO MELLOR CURTAMETRAXE NACIONAL: Caronte, de Luis Tinoco.
  • PREMIO ESPECIAL DO PÚBLICO: Marta no viene a cenar, de Macarena Astorga.
  • PREMIO ALGUEIRA Á MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: Escarabana, de Sara Casasnovas.

Redondela en Curto

  • PREMIO DO XURADO: Madre, de Rodrigo Sorogoyen.
  • PREMIO DO PÚBLICO: Madre, de Rodrigo Sorogoyen.
  • PREMIO DO PÚBLICO SECCIÓN ‘ANDAINA’: Bellanca, de Víctor Nores.
  • PREMIO DO XURADO SECCIÓN ‘CINE NO ENSINO’: Quixotes, do IES María Soliño en colaboración coa Asociación Xoan XXIII.
  • PREMIO DO PÚBLICO SECCIÓN ‘CINE GALEGO’: Bágoas negras, de Uxía Santiago.
  • PREMIO DO PÚBLICO SECCIÓN ‘CURTÍSIMAS’: El mejor momento, de Raúl Navarro.

Curtas Armadiña (Poio)

  • ÁNCORA DE OURO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Matria, de Álvaro Gago.
  • ÁNCORA DE PRATA Á MELLOR CURTAMETRAXE: Noche de Paz, de Santiago Requejo.
  • ÁNCORA Á MELLOR CURTAMETRAXE ANIMADA: Areka, de Atxur Animazio Taldea.
  • ÁNCORA Á MELLOR CURTAMETRAXE MEDIOAMBIENTAL: Tournées, de Israel González.
  • ÁNCORA AO MELLOR VÍDEO MUSICAL: “Veleno”, de GHZ feat. Hugo Guezeta, realizado por Adrián González Fernández.
  • PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN: Juan Galiñanes por Mariñeiro.
  • PREMIO ESPECIAL CURTAS ARMADIÑA 2018: Eva Fernández.

Cineuropa (Santiago de Compostela)

  • PREMIO DO PÚBLICO: Werk ohne Autor, de Florian Henckel von Donnersmarck.
  • MELLOR FILME: Long Day’s Journey Into Night, de Bi Gan, con mención especial para Die Korper Der Astronauten, de Alisa Berger.
  • MELLOR DIRECCIÓN: Claire Denis por High Life.
  • MELLOR GUIÓN: Peter Strickland por In Fabric.
  • MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA: Alina Nasibulina por Khrustal.
  • MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA: Félix Maritaud por Sauvage.
  • PREMIO DEREITOS HUMANOS: Last Men in Aleppo, de Feras Fayyad.

Festival RiR (Allariz)

  • PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Ringo, de Adriá Pagès Molina.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Coplillas por Bombay, de Jaume Miranda, con mención especial para Ringo Rocket Star and his Song for Yuri Gagarin, de Rene Nuijens.
  • PREMIO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE ANIMACIÓN: Avelino, de Lizartonne.
  • PREMIO Á MELLOR DIRECCIÓN: Quentin Lecocq por Denominador común.
  • PREMIO VICENTE RISCO AO MELLOR GUIÓN: Brian Rodríguez por Maullidos de Látex.
  • PREMIO Á MELLOR INTERPRETACIÓN: Teresa Hurtado de Ory por Triunfadores.

Cinema Crianza - Festival Internacional de Cine Infantil (Ames)

  • PREMIO DO XURADO AXÓUXERES: Good Night, de Makiko Nanke, con mención especial para Petit, quiero ser grande ahora, de Bernardita Ojeda.
  • PREMIO DO PÚBLICO AXÓUXERES: Good Night, de Makiko Nanke, con mención especial para Narges’s Voice, de Hadi Rahbar.
  • PREMIO DO XURADO BUXAINAS: Rammat-Gammat, de Ajitpal Singh.
  • PREMIO DO PÚBLICO BUXAINAS: Fhedi, de Anne Abdalla.

Premios Fouciño (Zas)

  • PREMIO CATEGORÍA ABERTA: O silencio das orquídeas, de Gabriel Bouzas Nieto.
  • PREMIO CATEGORÍA CENTROS DE ENSINO: Irrealidade infinita, do Instituto Agra do Orzán da Coruña.
  • PREMIO DO PÚBLICO: A mellor sopa do mundo, do Colexio Labarta Pose de Baio.

Festival de Cine de Música en Roca (Guitiriz)

  • PREMIO DO PÚBLICO: Xunta en Corcubión, de Xurxo Fernandes e Nuria Foz, e Caminem lluny, de Geoffrey Cowper.

VIIFF Festival de Cine Inclusivo de Vigo

  • PREMIO GADIS AO MELLOR DOCUMENTAL: Defiant Lives, de Sarah Barton, e Unrest, de Jennifer Brea.
  • PREMIO AGAG AO MELLOR GUION: Javier Fesser e Claro García por 17 años juntos.
  • PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN: Fernando García-Ruiz por Como yo te amo.
  • PREMIO DO PÚBLICO CARLOS CONDE PROGRESO Á MELLOR CURTAMETRAXE: 17 años juntos, de Javier Fesser.
  • PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Madre, de Rodrigo Sorogoyen.

by Academia Galega do Audiovisual

Iván Marcos e Melania Cruz, un futuro brillante despois dos Mestre Mateo

Os Mestre Mateo deste ano á mellor interpretación protagonista foron para dous dos actores que prometen unha carreira máis sólida e interesante nos próximos anos. Os dous era a primeira vez que chegaban a finalistas dos premios. E os dous gañaron pola mesma película, Dhogs, a ópera prima de Andrés Goteira que colleitou 13 galardóns, grazas en boa parte á súa aposta actoral. O que teñen por diante, sexa ou non grazas a este éxito, é un prometedor futuro. Melania Cruz protagoniza a ópera prima de Jaione Camborda, Arima, mentres que Iván Marcos está a rodar a nova serie de Bambú, 45 revoluciones, que aspira a repetir o éxito internacional de Fariña.

Texto: María Yáñez

Fotos: Tamara de la Fuente

Quixemos entrevistalos xuntos e quedamos con eles nunha cafetería de Santiago, nunha mañá de outono con moito sol na que a fotógrafa Tamara de la Fuente os puxo a facer sombras chinescas. Xogar coas mans, co corpo, coa mirada. Niso se baseou tamén boa parte do traballo que os dous fixeron en Dhogs.

Que credes que tivo Dhogs para que os seus intérpretes fosen os máis recoñecidos? 

Melania Cruz. - Había un equipazo detrás, superhonesto e sincero, con moita ilusion por contar a historia. E houbo moita conexión a nivel actoral entre nós.  Eu debo dicir que non tiña moita idea de cal ía ser o resultado, pero o ambiente que crearon permitiunos xogar moito, déronnos moita liberdade. 

Iván Marcos - Soou como unha orquestra, todos traballamos no mesmo código, non houbo elementos disonantes.  Si, se cadra non tiñamos moi claro en que estabamos traballando. Pode que fosemos inconscientes, pero cun inconsciente moi sincronizado. Todos os elementos funcionaron moi ben, non só interpretación. E iso nótase no resultado: se che gusta gústache todo o conxunto, e ao revés tamén.

Desde logo foi todo un éxito para unha produción tan pouco usual e, digámolo así, modesta. 

Iván.- O mais incrible desta peli é a produción. Uns colegas de Meira que montan un proxecto coma este, de maneira case amateur, e que mantiveron o pulso durante todo o proceso, que foi longo. Isto foi un máster para eles, a costa de moitas horas non remuneradas. Pero tamén foi unha lección para nós de constancia, dunha resiliencia extraordinaria e dunha tenacidade que non é habitual. Tamén foron moi intelixentes contando con Sara Horta, que ten unha forza incrible a todos os niveis e é unha crack xestionando equipos. Poucas veces atopas eses equipos que se entendan tan ben e que afronten as adversidades buscando sempre solucións, sen agrandar o problema. 

Chamou moito a atención a profesionalidade coa que recolleron os premios. A pesar de ser novatos nos Mestre Mateo, todos deron discursos moi emotivos pero tamén moi intelixentes. Andrés Goteira, Sara Horta, Suso López Paz, Lucía C. Pan… que opinades desta xeración de cineastas? 

Iván.- Hai que ter en conta que o de Dhogs foi unha anomalía, unha película moi concreta cuns valores moi determinados. Non é o mesmo levar un premio por un filme coma este que por outro máis industrial, e iso para min contextualiza o seu discurso.  Era o seu proxecto, un soño no que levaban anos traballando, non unha encarga profesional. Iso notábase.  

Melania.- Esta xente está no underground a todos os niveis, pero ao mesmo tempo, ou quizais por iso, están moi comprometidos co que fan. Recórdanme a cineastas como Alfonso Zarauza, xente que ten esa actitude de sacar as cousas adiante sen estar na queixa permanente, e ademais teñen moito respecto pola xente coa que traballan. Zarauza pertence a outra xeración pero creo que ten moito en común co equipo de Dhogs. 

Que supuxo o Mestre Mateo para vós? 

Melania.- Eu non notei máis traballo. Teño os mesmos proxectos que tiña cando mo deron, é así. Cos premios teño unha relacion moi contraditoria, porque nunca sabes moi ben a razón pola que chos dan. Pero quedei alucinada, xa coa nominación e despois ao levalo. Agradezo moito que recoñeceran o meu traballo e sobre todo alegreime pola peli. Tamén é certo que non é o meu ambiente, as galas non me gustan demasiado. Ademais eu ese día acababa de ter unha función, cheguei moi apurada e foi un pouco loucura todo.  

Iván.- Para min a sorpresa máis grande foi ver canta xente estaba supercontenta pola miña nominación e logo polo premio. As mostras de cariño de colegas ou mesmo de xente que non coñecia, que de repente tiña unha alegría moi honesta, foron un subidón. E despois un pouco de contradición tamén. Eu identifícome moito co meu traballo pero teño tamen problemas coa parte mais pública, gústame coller distancia. 

A quen si lle cambiou un pouco a vida, ou polo menos o aspecto, foi a teu pai. Non, Iván?  Prometérache que se gañabas o Mestre Mateo el poría un pendente nunha orella. Cumpriu?

Iván.- Cumpriu, cumpriu. E si que supuxo algo moi forte para el. El naceu na ditadura, é un home criado á vella usanza, e lembro que cando eramos pequenos meu irmán quería poñer un pendiente e el non lle deixaba. Así que foi todo un cambio xeracional ver como meu pai se actualizou, téñolle moito respecto á súa capacidade para evolucionar. Agora el é quen leva o pendente e con moito orgullo polo que representa, claro.

Agora que tedes un premio da Academia por unha película considerádesvos máis actores de cine ca antes? 

Melania.- Nós somos actores sen máis, non nos consideramos especialmente actores de cine. O bo é que facer cine ou tele tamén nos serve logo para traballar en teatro e noutras cousas. 

Iván.- Eu sempre digo que o teatro existe desde hai miles de anos e o cine ten pouco máis dun cento, así que tampouco lle dou moita importancia, e máis agora que todo se está a transformar. Tampouco todo o audiovisual é igual, hai como distintas familias. Non é o mesmo ser actor en cine que nunha produción de Movistar, como non é o mesmo actuar no mercado galego ou no español, ou traballar para a TVG que facelo no underground. Hai moitos audiovisuais e son moi diferentes. Se cadra nalgún deses contextos si que somos considerados actores de cine, pero estou con Melania, somos actores e punto. Tampouco nos preocupa moito a visión que teña a xente do que facemos. 

Dhogs estreouse en salas en maio despois dos premios, e aínda segue xirando por moitas vilas, con parte do equipo acompañando moitas das proxeccións. Vós tivestes ocasión de estar nestas presentacións co público. Como foi a resposta?

Melania.- Eu quedo con que, sendo un público moi diverso, desde aldeas ata cidades grandes, as preguntas eran moi similares: realmente parecémonos todos moito máis do que parece. Ás veces temos certa condescendencia co público do rural pero está tan preparado coma outro calquera para ver unha peli coma Dhogs, a pesar de que a oferta coa que conta para ver cine é moito menor. Lembro tamén a recepción no OUFF en novembro do ano pasado, que foi espectacular. Teño un recordo precioso de aquel día. 

Iván.- Unha das cousas bonitas deste filme é que foi público que non ve este tipo de cine habitualmente. Neste sentido os creadores de Dhogs souberon vender moi ben a súa historia, manipulando o público -de forma positiva- para que fose vela por eles, uns rapaces de Meira que se lanzan a facer unha longa e gañan unha morea de premios. Con independencia de que logo fose do seu agrado, porque tampouco é unha película doada. 

Estades contentos co percorrido da película?

Iván.- Eu estou un pouco cabreado. Explícome. Sei que hai un sistema moi concreto de produción, difusión, etc, no que é moi dificil transcender con este tipo de produto, porque non ten cartos para promocionarse. Pero tamén teño un pensamento un pouco naíf, que é que de cando en vez algún proxecto consigue pasar esa liña do comercial.  Pensaba que con Dhogs podería haber esa esperanza, e que despois de todos os festivais e premios poderiamos chegar a estar en salas de toda España. Se non sucedeu tampouco creo que fose por estar en galego. Hoxe en día temos películas que triunfan en euskera, catalán... É simplemente unha cuestión de cartos para distribución e promoción.  

Que é o que máis vos gustou dos vosos personaxes en Dhogs?  E o maior reto?

Iván.- O que máis me gustou foi o espazo que nos deron para xogar, e poder tomar riscos e decisións de última hora sentíndome apoiado. Tamén a sensacion de estar apostando, de transgredir.  O meu personaxe, un John Doe, é un sádico hedonista, un home que disfruta sensorialmente das cousas: comer, tocar, cheirar… establecer unha relación de poder e superioridade. É un personaxe que non ten empatía e disfruta vendo a dor allea. A miña dificultade maior foi esa mesma: ser agresivo e violento, e poder establecer esa distancia co personaxe, sen achegarme a min mesmo. Lembro que nas escenas máis agresivas ao cortar as tomas vía a Melania aí tirada e era duro de tragar. Pero dábame pistas de que o que estabamos facendo estaba ben, o feito de que eu tamén tivese problemas para dixerir aquela situación, non como actor pero si como individuo. 

Melania.- Para min todas esas situacións violentas eran tamén coma un xogo en realidade, ainda que fose moi serio o que acontecía. Era deixarse levar a ver onde chegabamos co personaxe, chegar a sitios inesperados. Eu non sufrín, que é algo que me preguntan moito. Estaba segura e confiaba moito nos meus compañeiros. Sabía que Iván me ía coidar e que non deixaría que me mancase.

Traballarades xuntos algunha vez antes? 

Melania.- Non, nunca. Creo que cadraramos nalgunha proba, e despois de rodar Dhogs fixemos un videoclip dun grupo chamado Sleepwalker, dirixido por JS Raimundi. 

https://vimeo.com/164423536

Sempre traballastes como actores ou tedes outras experiencias laborais? Traballastes fóra de Galicia? 

Iván. - Eu tiven cen mil traballos ademais de actor: de camareiro, limpando váteres, dei clases de boxeo e de artes marciais, fun modelo para clases de arte, condutor... 

Melania. - Eu fun comercial de R. E durante moito tempo dei clases particulares de inglés a nenos (fixen Maxisterio por inglés en Lugo). Sempre vivín en Galicia, nunca sentín a necesidade de ir fóra. Agora vivo en Santiago, encantada, e antes vivín en Ourense e en Vigo. 

Iván.- Botei dez anos no Reino Unido, logo volvín á Coruña (son do Barrio das Flores), pero á volta de vivir en cidades grandes non me tiña sentido vivir nunha, e marchei á aldea. Para min a cousa excepcional de Galicia era vivir no rural. Compartín casa cuns amigos en Brión uns anos, e agora non teño casa aquí, estou en Madrid rodando. 

Melania, ti estudaches na ESAD, nunha das primeiras promocións. Iván: botaches dez anos no Reino Unido formándote en distintas escolas. Como vedes a formación de actores e actrices en Galicia?  

Melania.- Sempre me estou formando, facendo cursos, con xente distinta… necesito empaparme de moitas cousas. Unha escola é necesaria, vale para que ti coloques certas cuestións a nivel referencial, terminolóxico, estrutural. Para min o paso pola ESAD foi fundamental para colocar a cabeza con respecto á profesión. Mais tamén teño dúbidas coas escolas de arte en xeral, non sei se ese tipo de coñecemento se pode sistematizar dunha maneira oficial. A min gustaríame que na Escola, e sobre todo na Administración que é responsable dela, tivesen a apertura suficiente para decatarse de que non se poden rexer polas mesmas leis que o ensino secundario. Sen esa comprensión é difícil que unha escola de arte dramática poida desenvolver as súas capacidades. 

Iván.- Eu comecei facendo teatro na Coruña con Manuel Lorenzo en Casa Hamlet. Logo marchei ao Reino Unido e pasei por varias escolas. Teño unha relación tamén contraditoria coas escolas. É un proceso fundamentalmente persoal que ten que ver con acreditarse a un mesmo para poder dicir: si, son actor. Xa o dicía Peter Brooks: o necesario para ser director é dicir que es director. Polo demais, a súa importancia é relativa. Si que lle teño aprezo á formación en sentido amplo, pero sobre todo como experiencia. Tiven moitas experiencias cruciais para o meu traballo que para min foron formativas no plano vital: viaxar, coñecer xente, cambiar a miña forma de pensar en relación a moitas persoas, a miña forma de estar no mundo, o meu corpo, a miña escoita… Aprendín moito estando nas escolas, pero non no tempo académico senón relacionándome con moita xente. 

Este ano tamén fixeches de Rosalía de Castro, Melania.  Como foi o teu achegamento ao personaxe?

Melania. - O meu achegamento a Rosalía vén da adolescencia, sempre me gustou como poeta, como pensadora e como feminista. Cando me din que vou interpretala, pois claro, é unha responsabilidade tremenda, todo o mundo ten unha idea dese personaxe, moi pechada e concreta. En Contou Rosalía (a miniserie dirixida por Zaza Ceballos) non se narra a súa vida enteira senón un episodio, nun momento vital moi concreto. Paseino moi ben. Ademais con Fran Lareu como Manuel Murguía tiña moita conexión. Nunca fixera nada de época, a recreacion do vestiario de Rosalía está moi ben, hai un traballo tremendo de Arantxa Domínguez e María Fandiño, que fixeron roupa a medida mirando fotos dela, as últimas que saíran á luz. No momento no que te metes aí con corsé, enaguas e todas as pezas de roupa que levaban as mulleres antes faste uha idea da represion da época a traves do vestiario. Tamén me serviu de moito a publicación de Rosalía de Castro. Cantos de independencia e liberdade (1837-1863), o libro de María Xesús Lama que agora levou o Premio Nacional de Ensaio. Unha biografía fundamental, na miña opinión, que non ten nada que ver coa idea da Rosalía triste e apenada.  

"Boto en falta personaxes femininos diferentes, que teñan autonomía, que non sexan sempre as mulleres de, algo de. Agora teño esperanza no feito de que chegan mulleres cineastas novas contando historias desde outro sitio".

Que personaxes botas en falta? Que che gustaría facer? 

Melania.- Boto en falta personaxes femininos diferentes, que teñan autonomía, que non sexan sempre as mulleres de, algo de. E tamén que se estruturen os proxectos en torno aos personaxes femininos. Nese sentido o que falta é diversidade nas propostas. Agora teño esperanza no feito de que chegan mulleres cineastas novas contando historias desde outro sitio. Por exemplo Paula Ortiz con La novia ou De tu ventana a la mía, que é unha película que me encantou. Tamén hai agora homes que están recollendo iso e no noso cine temos bos exemplos como Álvaro Gago ou Xacio Baño. É unha cuestión de apertura e de escoitar o que está a pasar aí fóra. Na televisión é moito máis difícil conseguir isto, traballan cunha lóxica moito máis conservadora. 

Falando de cineastas novas, o ano que vén estrearase Arima, a longametraxe de Jaione Camborda que ti protagonizas. Que nos podes contar deste proxecto? Como é o teu personaxe? 

Melania.- Como proxecto para min Arima foi empatar cunha persoa, Jaione, coa que teño moitas cousas en comun: ideas, referencias, maneiras de estar e de pensar, idade… Aínda non vin nada da peli, que está case lista. Conta historias de mulleres entrelazadas, cunha atmósfera e cunhas temáticas que non se exploraban nos traballos que eu fixera antes no audiovisual. O meu personaxe, Julia, é unha muller do interior de Lugo, algo que xa marca moito. É unha persoa moi ferida e que non quere poñer as feridas ao aire para que cicatricen, afíxose a vivir desa maneira. Pero pasan cousas que fan que ela teña lidiar co seu pasado e o seu presente. 

Vendo o teu currículo reparei en que traballaches en 5 longametraxes con bastante repercusión ou potencial (A Esmorga, Sicixia, Dhogs, Trote e Arima), e que as cinco foron rodadas en galego. Como valoras isto? 

Melania.- Para min é o natural porque o galego é a miña lingua, pero sei que teño moita sorte de poder traballar nela. Un dos ensaios que levou o premio María Luz Morales o ano pasado expuña esa realidade, a porcentaxe de pelis subvencionadas pola AGADIC nas que se usa o galego, que é aínda moi baixa. Estase perdendo a lingua, cuantitativa pero tamén cualitativamente. Xa case non hai lingüistas nas rodaxes, non se considera prioritario. Eu para algúns personaxes tiven que chamar eu a unha persoa lingüista pola miña conta. A palabra é tamén parte do corpo, do teu medio de traballo, e coidar a lingua paréceme fundamental. 

Iván, ti traballaches en Fariña e aí si que tiñades lingüista. 

Iván.- En Fariña traballamos con Rosa Moledo, que escribiu un manual sobre o uso da lingua na serie. A súa foi unha construción dun castelán moi próximo ao galego, que nos anos 70 en moitas zonas de Galicia non se daba: a xente falaba en galego e punto. No equipo estabamos todos de acordo en que o ideal sería facela en galego, pero obviamente (por desgraza, e polo de agora) non se pode emitir un produto en televisión de alcance nacional en linguas que non sexan castelán. Unha das maneiras que atopou Rosa para abordar isto foi aproximarnos o máximo posible a como falaría a xente na época: usando o acento, metendo polo medio certos termos en galego, que a nós nos resultan moi rechamantes porque non falamos así. Pero a idea era que canto mais puideramos meter en galego mellor.

Para o traballo dos actores afecta moito o idioma en que esteas falando. Eu podo actuar en galego, castelán ou en inglés e o meu traballo é moi diferente, as linguas van vinculadas a unha forma de pensar. Por iso é tan importante preservar o idioma, porque con el preservamos unha forma de pensar e de relacionarse coas persoas, unha poética, un sentido do humor moi particular.  Penso que isto ademais será cada vez máis importante a nivel internacional. Hai un cambio de mentalidade que está empezando entrar no “mercado”, que ten que ver coa autenticidade. Esta liña sempre se buscou dentro dos traballos máis artísticos, dentro do cinema de autor. Buscábase unha esencia do real que parecia que non tiña cabida nas canles xeralistas, mais isto agora rompeuse no mercado globalizado, só hai que ver o exemplo de Narcos ou da propia Fariña. Coas novas plataformas estamos chegando a todo o mundo, e isto está cambiando tamén a maneira en que se fai ficción en España: as propostas de Movistar son traballos moi específicos, así como as de Netflix. Traballos como Paquita Salas hai dez anos non terian a penas difusión, e agora teñen o seu espazo, un nicho de alcance global. Por iso penso que a especificidade cultural, que antes podería ser un problema, é agora é un punto de valor. E esa pode ser unha das oportunidades para o audiovisual en galego.  

Moitos coñecémoste con Citizen, de Chévere. Como acabas traballando con eles? Como foi o teu tránsito do teatro ao audiovisual?  

Iván.- Cando regresei do Reino Unido o primeiro traballo que tiven foi con Matarile, a obra Animales artificiales, e despois fixen algunhas producións propias. A Chévere coñecinos cando vin á Sala Nasa a facer un espectáculo que montara en Inglaterra cuns compañeiros, e logo puiden facer con eles Citizen, que foi un gran éxito. No audiovisual galego estreeime cunha curta de Víctor Hugo Seoane, con guión de Jaione Camborda, que protagonicei xunto a Nerea Barros. Titulábase “Na distancia” e rodouse polas rúas de Vigo. Despois fixen pequenos papeis en Crebinsky, Todo é silencio e Las altas presiones, ata chegar a Dhogs. Todas elas son películas moi diferentes. 

Pasaches por Matalobos e fugazmente por Serramoura, pero o teu primeiro personaxe longo é Daniel de Pazo de Familia. Gústache traballar na televisión?

Iván.- Si, en Pazo fixen 103 episodios. Nesa serie aprendín moitas cousas, algúns dos aspectos máis técnicos que teñen que ver coa interpretación e tamén co teu lugar nos procesos de traballo. A tele dache a posibilidade de relacionarte durante moitas moitas horas co equipo, coas cámaras, contigo mesmo. Eu non a considero moi diferente ao cine, cada vez menos. Tecnicamente na televisión coidado cada vez é maior, hai unha elaboración do discurso e creadores con moito criterio e moitos referentes interesantes. Fariña é un caso, pero noutra series que me flipan, como Mindhunter, a última de David Fincher, non está moi clara a fronteira entre cine e televisión. Ou Big Little Lies, producida, escrita e interpretada por mulleres, que é un referente cultural brutal. 

Agora estás en plena rodaxe de 45 revoluciones, a nova serie de Bambú para Antena 3, ambientada nos anos 60. Como afrontas este papel protagonista? Que nos podes contar deste traballo?

Iván.- A serie sitúase na industria discográfica a comezos dos anos 60 en España. Retrata o cambio de ciclo entre a música popular máis folclórica e a chegada do rock and roll, co que isto supón de rupturismo e de novas ideas na metade do franquismo. Eu son un produtor musical aventurado que leva esta bandeira do cambio de ciclo, e que se atopa con moitos conflitos entre o vello e o novo paradigma. Penso que lle pode gustar tanto a público nostálxico, que poida sentir ese vínculo coa época, como a un público novo que se sinta representado coas ideas abstractas que se tratan: o cambio xeracional, a ruptura, a busca da beleza… O feito de que a maioría dos protagonistas sexamos actores pouco coñecidos tamén ten que ver con esta idea rupturista da serie.  

Estás preparado para a fama-fama?  Para ir divertirte a El hormiguero e esas cousas? 

Iván.- En absoluto, en canto acabe a rodaxe só quero tirarme ao monte e poñer barba (risas). A miña esperanza é quitar o bigote que levo agora para o personaxe e que ninguén me recoñeza pola rúa. Con Pazo de Familia cambiando de look a xente non me coñecía en absoluto. Xa en serio, eu doulle moito valor á miña identidade e privacidade. Non teño desexos de fama, así que non creo que me afecte demasiado. Quero que a serie teña éxito e repercusión, pero o que veña con iso xa non me collerá con vinte anos (teño 38), así que espero levalo ben e non ter que expoñerme demasiado. 

"Penso que coas novas plataformas e co mercado global a especificidade cultural, que antes podería ser un problema, é agora é un punto de valor. E esa pode ser unha das oportunidades para o audiovisual en galego".  

Que máis proxectos tedes para o próximo ano?

Iván.- Teño unha película da que non podo dicir nada, será un proxecto nacional con parte galega. E con teatro estou barallando un proxecto persoal. Pero tómoo con calma porque non sei que pasará despois da serie nin que consecuencias terá no profesional, así que non quero facer moitos plans por agora. 

Melania.- Eu estarei en Ons, a nova película de Zarauza, na que son unha das mulleres protagonistas xunto con María Vázquez. E estou encantada porque con ela curraría no que fose. 

Con que cineastas vos gustaría traballar en Galicia?  E de fóra? 

Melania.- Eu estou moi contenta de ir traballar agora con Zarauza. Con Jaione Camborda repetiría de cabeza. Tamén con Lucía Estévez (coa que xa colaborei nunha curta chamada Arrolo), con Anxos Fazáns… moita xente. De fóra con Cassavetes, se vivise. Con Paula Ortiz encantaríame. Con calquera persoa coa que conecte, en realidade. 

Iván.- En Galicia a miña aspiración é traballar cos meus amigos, con xente que me cae ben, eles saben quen son. Logo son admirador de moitos directores: Haneke, Lanthinos, Fincher, Almodóvar, Oliver Laxe… De Angélica Liddell son moi fan pero non sei se querería traballar con ela. De feito non sei se vai da man a quen admiras e con quen che gustaría traballar. Por iso prefiro traballar con amigos. Eses proxectos adoitan saír ben. E tamén facer apostas: con Andrés Goteira non sabía que queria traballar ata que o fixen. Teño máis interese en traballar con alguén que empeza e ilo acompañando na súa carreira, crecermos xuntos, que facelo con alguén consagrado. Fliparíame traballar con Scorsese pero desde o principio, non tanto agora. 

Como sodes como consumidores de audiovisual? Vedes cine, series? Seguides o que se fai aquí?

Iván.- Eu doulle a todo. Agora vou moito máis ao cine en Madrid, sobre todo vexo cine non comercial. A última película que vin foi Cold War e encantoume. Tamén teño Netflix, HBO… vexo máis a tele do que a vía antes. E vexo Youtube. Agora estou flipado cunha aplicación da Estación Espacial Internacional, que teñen un streaming de 24 horas do que pasa alí. Son moi friqui con estas cousas. Cando estaba en Galicia tamén vía a TVG en ocasións. 

Melania.- Eu son de NUMAX (cine, libraría, todo), e tamén de Filmin. Tele vexo moi pouca, non son de series. Optei por ver películas en vez de series, para non obrigarme a seguir cousas durante moito tempo. Os filmes danme estímulos máis diversos. Encántanme as películas de M. Night Shiamalan, e dos últimos anos encantoume Toni Erdmann. 

by Academia Galega do Audiovisual