Cineclube. Aprendendo a programar cinema galego desde a escola

Texto: María Yáñez.  Fotos entrevista: Tamara de la Fuente.  Fotos Cineclube: Aigi Boga.

A Academia puxo en marcha este ano ‘Cineclube. Novos Programadores de Cinema Galego’, un obradoiro para descubrir o mellor cinema feito en Galicia, aprendendo a diferenciar os seus aspectos máis destacados.

 

Os rapaces e rapazas asistentes, dos colexios CEIP O Camiño Inglés de Sigüeiro e IES Eusebio da Guarda da Coruña seleccionaron unha serie de curtametraxes para, ao final de curso, programar unha sesión pública de cine. Un achegamento ás películas galegas desde primaria e secundaria que pilotaron Marcos Nine, que foi director e programador do festival Cinema Crianza, e Jorge Rivero, director e programador do festival Pequefilmes. Neste diálogo entre os dous puidemos saber máis sobre esta actividade e tamén sobre a súa experiencia programando cine para os máis pequenos. 

Marcos Nine e Jorge Rivero. Foto: Tamara de la Fuente.

Pregunta.- Como nace esta iniciativa e como a deseñades?

Jorge Rivero.- A iniciativa xorde da Academia para poñer en marcha un programa que busque que os rapaces de institutos e colexios coñezan mellor o mundo da curtametraxe, das curtametraxes galegas en concreto. Tamén é unha maneira de sensibilizalos cara aos festivais de cine e á figura do programador. Ese é o obxectivo principal. Logo trátase de organizar actividades de grupo dentro dos centros relacionadas con este ámbito da curtametraxe galega, e darlle así máis difusión nestes espazos.

Marcos Nine.- Eu o que lle propuxen ao alumnado é entender a programación como unha maneira de ter un discurso propio, de contarlle algo a un espectador. No centro no que eu traballei, con 25 rapaces de 1º de Bacharelato do IES Eusebio da Guarda da Coruña, o que fixemos foi primeiro escoller unha serie de temas dos que cada grupo quixese falar e despois buscar películas que ilustrasen eses temas. No noso caso tivemos sorte porque, sendo público adolescente, había varias curtas galegas que se achegaban bastante aos seus criterios. Pero puxemos a énfase en usar a programación para crear un discurso, e xogar tamén un pouco coa orde e coa disposición dos filmes, coa sensación que queremos deixar no espectador.

J.R.- No meu caso hai algunha diferenza, eu traballei no CEIP de Sigüeiro cun grupo de nenos e nenas de 9 años. E máis que pensar a programación por temas primeiro tiñamos que orientala por idade, decidir a que grupo dentro do cole nos queriamos dirixir e o que implica: se eran máis pequenos ca eles serían contidos máis sinxelos, terían que ser sen subtítulos para os que aínda non soubesen ler… porque si que hai moitas diferencias entre cada segmento de idade, e ao final fixemos dous grupos. Fixemos unha sesión previa de definición de todo os criterios, para saber que é unha curta, a duracións, como as clasificamos por idades, que tipo de curtas queremos, que buscamos nesta programación (valores, calidade técnica, representativo, que fale da historia de Galicia…) distintos criterios que iamos discutindo entre todos. Logo vimos as curtas e tratamos de encaixalas nos criterios que estableceramos. Non podiamos traballar os temas de maneira predeterminada porque sabiamos que despois non teriamos material suficiente.

M.N.- Tal e como eu tiña armado o taller no instituto estaba buscando fomentar a curiosidade, a idea de busca, que remexesen no medio de materiais… iso pódese facer a partir de certa idade. Logo ten un perigo que é que se o rapaz ou rapaza atopa unha curta que fala do tema proposto xa non busca máis, pararece que cubre expediente. Creo que aí está unha das pelexas a partir de determinada idade. Temos que dicirlles que non se conformen co primeiro que atopen e fomentarlles a curiosidade para que sigan buscando ata atoparen aquilo que realmente queren.

Tamén hai unha consideración previa que é moi obvia pero hai que deixala clara: as películas non educan per se, poden ser unha ferramenta fantástica para traballar, pero quen educa son os educadores. Moitas veces dá a sensación, cando se fala de usar o cine na educación, que estás buscando que unha película teña a mensaxe exacta para que cadre cos valores que ti queres inclucar. Pero as películas non son iso, as películas expresan ideas, xeran discursos… e eses discursos non sempre se axustan aos valores que ti queres transmitir exactamente.

J.R.- Non, o que son é unha base para unha discusión. A miña misión non era tanto buscar esa ferramenta educativa como expoñer a realidade do que é un festival de cine, a curtametraxe galega, onde está como buscala… eu mandáballes deberes para que mirasen en internet. Claro, partía dunha base que era un grupo de alumnos de 9 anos, todos moi motivados e respondían moi ben. Con rapaces maiores igual é máis complicado, pero a esta idade teñen moita iniciativa e cando lles dis que vaian a casa e miren cousas no ordenador, eles encantados. Pedinlles que buscasen e fixesen unha lista de festivais galegos e determinasen cales tiñan programacion infantil. Fixeron entre todos unha lista enorme. A idea era que tivesen ese primeiro contacto co cine que se fai aquí e cos festivais, que visen como se fan e fomentar a afección. Logo tamén buscabamos orientar un pouco a mirada. Eu traballaba case todo con animación para esas idades, e falabamos sobre a espectacularidade ou a técnica que se vía nas películas, en contraposición ao que contaban, se dicían algo interesante para eles.

M.N.- No meu caso mandarlles deberes era mais complicado, están máis saturados de actividades. E logo hai unha cuestión moi importante cos adolescentes: se es capaz de conectar con eles responden moi ben, pero ao mesmo tempo é difícil, porque están desaparecidos de moitos ámbitos, non é publico dos festivais de cine habitualmente. Aí hai un burato negro que non sabemos resolver, temos que ver que pasa cos adolescentes para que non participen en eventos culturais ata que non pasan dunha determinada franxa de idade. Se traballas con eles no contexto do instituto van participar, e moitos deles vano facer de maneira moi activa, pero probablemente se os sacas dese contexto da obriga ao mellor xa non participan.

“Hai que ter claro que as películas non educan per se, poden ser unha ferramenta fantástica para traballar, pero quen educa son os educadores”.

Marcos Nine

J.R.- Unha das cousas que veñen pasando ata agora é que, aínda que os leven desde os colexios a festivais de cine ou a proxeccións, seguen a ser un público pasivo, e chega un momento en que teñen outros intereses, non se senten partícipes senón que é algo que lles di a xente maior que fagan, mesmo lles din as pelis que teñen que ver. Penso que tería que ser un labor máis continuado e xa desde primaria, para fomentarlles a afección e tamén deixarlles xogar e darlles un papel máis activo. Actividades coma estas de programación e selección fan que se impliquen no proceso, hai discusións sobre os criterios, que meter ou que non…  Cando debaten sobre que elixir ou programar, cando están metidos nese dinamica xa viven a experiencia doutra maneira.

M.N.- Eu notei que o día da proxección, cando lles puxeron as películas aos seus compañeiros de instituto, había ese gusanillo. Si que se notaba esa parte de querer que á xente lle gustase, e ao final sentir satisfacción e verlle sentido ao traballo feito.

P. De que catálogo partiades? Como foi a selección previa?

J.R.- Como eu non tiña moitas opcións onde escoller intentei que o meu criterio fose só eliminar o que por cuestións de idade non vise adecuado para ese público. Interesábame traballar con eles desde os primeiros criterios e ter curtas que estivesen mal feitas, con moitos erros, para discutir e ver a diferencia con outras mellores.  Usamos sobre todo a base de datos da Academia e algunhas outras pezas que coñecía da miña experiencia en festivais. Formuleino como unha misión que nos encomendaran: o 7 de xuño tiñamos que presentarlles unha hora de programación aos compañeiros de colexio. Tiñamos que decidir todo, para empezar a duración e a cantidade de pezas, para que discutisen as vantaxes e inconvenientes de cada un deses criterios.  E a partir de aí que fosen reflexionando e construíndo o programa que eles querían. En total fixemos sete sesións sesións de xaneiro a xuño. As curtas víanas na clase.

M.N.- Eu non fixen catálogo. Conteilles unha especie de Historia do cine en galicia, desde Miss Ledyia ata o Novo Cinema Galego, e íalles ensinando cousas. A forma de traballar era por grupos, eran grupos de catro e un de cinco e cada un deses grupos escollía un tema do que lle gustaría falar. A idea era que cada un fixese unha programación sobre ese tema, pero non puidemos facelo porque hai moitos temas que lles preocupan que o cinema galego ainda non tratou, nese sentido eles van moi por diante. Enton faciamos sesions conxuntas nas que cada un conseguimos achegar algunha peli a cada sesión. E isto está moi ben porque en xeral cando ves a sesión o que estás vendo unha recompilación das preocupacións de adolescentes de 16 anos. Nese sentido algunha sesión funcionou moi ben. Eu tamén queria que buscasen pola súa conta. Si que había certa tendencia a buscar pelis que tiñan sexo ou violencia e houbo que cortarse un pouco. Desde logo foi un traballo ilustrativo de quen son como xeración.

P.- E que películas acabaron poñendo? Que temas lles interesaban máis?

M.N.- Puxeron unha que fixeron no IES Politécnico de Vigo que se chama Son feminista, e tamén Siglo XXI de David Fidalgo Omil, Ladrones de Tiempo, de Fran X. Rodríguez; Equilibrium e Cuida el agua, de Virginia Curiá e Tomás Conde, ou C.O.D.A, de Veru Rodríguez.

J.R.- Esas tres últimas tamén as elixiu o meu grupo.

M.N.- O medio ambiente é o gran tema desta xeración. Téñeno incorporado desde moi cedo e programar cousas sobre ese tema funciona e interésalles. Igual que o feminismo, sempre tenden a buscar eses temas. O bullying tamén, e toda a relación coas redes sociais. Pero, como dicía, non atoparon nada que tivese que ver con outros temas que querían contar como o ciberacoso, a relación cos animais…

J.R.- No meu grupo o ecoloxismo tamén lles preocupaba, aínda que eu non notei tanto unha preocupación por temas, senón que buscaban algo que lles estimulase. Con 9 anos se cadra non teñen unha noción tan grande sobre o feminismo por exemplo, pero si que lles interesaban moito as miradas infantís cara á realidade. Había varias curtas sobre o choque entre o mundo dos adultos e o dos nenos, como Curricán, de Álvaro Gago, que lles interesaban moito. E evidentemente tamén buscaban diversión, algo máis lúdico, non só reflexión.

M.N.- Eu notei nos do instituto, e aí penso que algo falla, que ás veces os adolescentes responden demasiado ao que cren que se espera deles. Non expresaban o que pensaban en realidade senón o que quedaba ben, sempre buscando responder á expectativa. A un grupo tireille das orellas un pouco por iso. Para que se liberasen e se permitisen o luxo de poder se eles mesmos nun espazo onde non ían ser avaliados. Iso tamen é importante e debería ser unha das cousas que lles indiquen na escola. Se non parece que os están robotizando.

J.R.- A min tamén me pasaba e xogabamos a iso, tiñamos ese punto de transgresión. Cando empezaron a ver as pelis moitas parecíanlles moi infantís. Por iso ao final decidimos facer dúas sesións, unha para máis pequenos e outra para maiores.

M.N.- Iso está moi ben porque os obrigas a poñerse no lugar do espectador, a programar para outros e non só para ti.

P. Como orientastes a proxección final?

J.R.- Pois despois de facer todo ese traballo de busca, de discusión e de selección das películas, programamos a proxección no cole, presentada por eles: cada participante tiña que presentar unha curta, explicar de que ía, falar algo do director, comentar se tivera algún premio ou se estivera nalgún festival… e expoñer nun minuto por que ese corto estaba seleccionado (polos seus valores, porque era divertido, a razón que fose). Previamente tiñamos planeada unha actividade que era facer unha campaña de difusión ou promoción do evento pero ao final iamos xustos de tempo e, aínda que vimos esa parte a nivel teórico, non nos deu tempo a executala.

M.N.- Connosco foi bastante parecido, a idea era levar esa información que recompilaran a unha folla de sala, que é o formato no que traballamos. Cada unha das pelis tiña unha ficha onde se incluía o título, o ano, historial do director do filme… e logo outra parte de reflexión deles na que dicían por que escolleran a curta.  Eles decidiron que era mellor que cada grupo presentase a sua peli. Tamén quedamos sen tempo de poder facer nada máis.

 

Proxección no IES Eusebio da Guarda

Proxección no CEIP de Sigüeiro

P. Falemos agora da vosa experiencia como programadores de cinema infantil. Cal é a filosofía dos festivais nos que traballastes?

J.R.– Pequefilmes parte da filosofía de ampliar a ollada dos máis pequenos e da miña experiencia en festivais de curtametraxes nos que viamos que había moitas pezas que non estaban destinadas especificamente ao público infantil pero eran susceptibles de ser interesantes para as crianzas. Comprobamos como hai filmes abstractos que lles encantan a nenos de 0 a 3 anos, que aínda non teñen noción do narrativo pero que o pasan moi ben se lles pos algo que estea baseado en formas, cores, ritmos, etc. Iso gústalles moito, e sucedía que os pais que viñan con eles non os entendian, pero claro, non eran para eles.

A idea, pois, era coller todo ese contido de material xenial e espectacular que está aí e do que nin sequera se pensou que podería ser interesante para este público infantil.  Os nenos poden disfrutalo perfectamente. Tratábase tamén de achegar un contido que tal vez se non fose polos festivais que organizamos non chegaría nunca. Queriamos ofrecer ese espazo, dirixilo a ese público e tamén aos pais. Porque estes festivais son de cine familiar, teñen a misión de educar a mirada tanto para os nenos como para os pais e nais. Moita xente sae flipando coas pelis e lamenta que non se poidan ver, cando son pelis que están dispoñibles na rede moitas deles. Teñen que ir sabendo que en internet hai moito máis que Disney e Clan TV.  Custa o mesmo esforzo buscar unha curta destas en Youtube que buscar, poñamos, Peppa Pig.

M.N.- Hai unha finalidade básica que é dar a oportunidade de acceder a contidos diferentes aos que habitualmente se consumen. Tamen hai que dicir en favor de moitas canles que a programacion infantil é máis diversa que cando nós eramos críos. Segue habendo todo un universo aí que é descoñecido. Os festivais son para abrir a mente en dous sentidos: na diversidade estética e nos distintos tipos de historia. Cando programas cine decátaste do artificio que é tamén o mundo dos festivais porque a inmensa maioria das pelis que vemos son historias “occidentais”. Nós en Cinema Crianza recibimos 3.000 pelis das que 800 son da India e 500 son de Irán. Máis da metade do festival son filmes deste tipo. Á hora de programar ten sentido que vaian ver historias de realidades que non teñan nada que ver con aquilo que os rodea.

Despois nós sempre pensamos en programar de maneira moi ligada á educación, por iso están presentes certos temas: o medio ambiente, cuestións relacionadas coa creación, a música… neste sentido tamén usamos a programación para que vexan mísicas doutros lugares: jazz, clásica, musica étnica árabe… e que saian da sala con esa confluencia de estilos.

J.R.- O bo dos programas de cine infantil é que che permiten explorar outras cousas mais alá da narrativa: emocións, sentimentos…  aquí temos formatos que buscan outras linguaxes.

M.N.- Nós puxemos unha curta que era un plano dun elefante, un plano dun can, un plano dun gato… 30 planos seguidos de animais. Os nenos de menos de 3 anos gozábano e interactuaban coa pantalla. Un adulto ve iso e non entende nada, pero na clave dos pequenos ten un punto de fascinación poder ver nunha pantalla enorme un becho.

J.R.- Unha cousa que tamén me chamou oito a atención é que ao principio todo o mundo pensa que vas poñer animación e comedia, e logo saen queixándose de que non riron en ningunha curta. Dan por feito que ten que haber comedia, e algunha hai pero non moita. Pasounos que algunha xente saía preocupada poque non sabía se os nenos estaban gozando das proxeccións, e logo resultaba que a curta que levaba o premio do público era a máis dramática, a que aos nenos máis lles gustaba. Por iso non debemos pensar que á rapazada lles gustan só os contidos amables, a comedia. Tamén lles gusta outro tipo de realidade.

M.N.- O ano pasado en Cinema Crianza gañou unha curta sobre bullying, aí ves como votan aquilo co que se senten identificados, temas que para unha persoa adulta poden parecer algo naíf. Onde máis aprendín foi das follas que lles damos para votar e deixar comentarios sobre as pelis. As cousas que escriben son flipantes.

J.R.- E despois tamén pasa o tipico: pais que protestan porque as curtas non lles parecen apropiadas e aos seus fillos encántanlles.

M.N.- Nós fixemos algo interesante. Para temas delicados como o maltrato, por exemplo, que se os pos para público xeralista poden crear suspicacias, levabamos as películas ás escolas acompañados dun educador. Hai peliculas que son máis faciles de ver cunha profesora ou profesor ao lado que se as ves con teu pai ou túa nai.

J.R.- En Curtocircuito viñan colexios a ver películas e non pasaba nada, e despois viñan pais cos fillos a ver as mesmas curtas e queixábanse máis, son moi protectores, por exemplo preocúpalles que haxa unha morte ou sangue… cando os filmes que ven os cativos pola súa conta, Transformers e cousas así, adoitan ser moito máis violentos. Na casa ven contidos moitos menos apropiados que os que lles programamos nós.

M.N.- De todos xeitos creo que sempre hai que tensar a corda para ver ata onde dá. Hai unha película chamada El despertar de las hormigas que fala do orgasmo femenino e do descubrimento da sexualidade na preadolescencia. Puxémola para maiores de 12 anos, nalgún momento pensei “igual me linchan”, pero hai que ir con todo. Hai cousas que se desde un festival de cine non te atreves a facer ninguén as vai facer por ti.

J.R.- Eu non creo que nada do que nós teñamos programado sexa sobre temas cos que os rapaces non teñan contacto. Podes intentar mirar para outro lado pero son preocupacións que eles teñen.

P. Que é o mais gratificante ou o que mais vos sorprendeu da vosa experiencia nestes festivais?

M.N.- Sobre todo ver a reacción das nenas e nenos, que é moi boa, son moi abertos. Mesmo habendo películas na sesión que non lles gusten, como son variadas sempre hai algo que lles acaba gustando. O máis gratificante son os comentarios que fan ao final, é marabilloso traballar con publico infantil.

J.R.- Para min o mellor é cando entras na sala e os ves cos ollos pegados á pantalla, gozando. Estámoslles poñendo contidos dun tipo que non viron nunca, e esa cara de sorpresa e de satisfacción é moi chula. Sempre hai moito balbordo, son nenos, pero hai sesións ou curtas coas que ves que están en silencio, alucinando.

M.N.- E logo está o impredecible do que pasa na sala: silencio, risas, cando falan coa pantalla…

J.R.- No caso de Pequefilmes non temos sala convencional, o espazo dos nenos son pufs no chan, é algo máis comunitario. As nais e pais están máis aparte, e os nenos mestúranse sen estar encaixonados nunha butaca. Ves que é moi espontáneo, falan cos personaxes, aplauden…

“Hai unha parte de educación e espertar curiosidade no público, dicirlle: isto existe, vaiche gustar por estes motivos… facer ese traballo de prescrición. Na rede hai curtas infantís ata aburrir e, igual que a xente á que lle gusta a música xa coñece as canles para acceder a case todos os discos editados online, non é tan dificil facelo co cine”.

Jorge Rivero

P. Como vedes o cine galego infantil neste momento?

J.R.- Hai moi poucos contidos, falta produción. O que deberiamos facer entre todos (festivais, cineastas, institucións) é sentarnos e expoñer unha realidade. Se facemos contidos para este público, nus anos crecerán como público para o cinema galego. Se queremos que haxa espectadores que disfruten do noso cinema teñen que crecer con el e sentilo como algo propio desde o principio. A nosa misión é facer que o público deixe de ser pasivo e que participe, que demande que eses contidos existan. Neste sentido hai moito traballo que se pode facer nas escolas de cine ou de arte, con colexios… tal vez como non se traballou ata hai pouco tempo para este público os cineastas están orientados a outra liña. É importante sensibilizar tamén os cineastas.

M.N.- Eu creo que é inexistente. E o problema é complexo, pero pasa porque os creadores non identifican facer cine infantil como unha forma de gañar a vida. Se non creas unha mínima liña de negocio arredor dunha actividade esta actividade queda subordinada a que alguén o faga de maneira voluntaria. Aquí o cine infantil non move cartos, non move negocio, por outro lado España, e Galicia especialmente, son países moi vellos onde hai poucos nenos e nenas, e temos un problema con iso. Se non existe unha vontade pública de que se produzan contidos infantís en cine, estes de maneira espontánea vai ser difícil que se dean.

J.R.- E non abonda só con pedir axudas, senon tamén crear eses espazos de difusión para que as producións sexan rendibles. Hai moitos ámbitos, centros educativos e culturais onde podería haber máis programación estable deste tipo de contidos.

M.N.- O que está pasando coa musica é un exemplo. Hai circuíto para iso, moitos produtos e actividades musicais para crianzas.

J.R.- Potencial hai para que se cree un circuíto económico en torno ao cinema infantil. Pero teñen que sentarse todos os axentes a deseñar e crear este circuíto para a produción, a difusión, a educación, etc.

M.N.- Despois, pensando nos cineastas e sobre todo nos estudantes de cine ou imaxe, non vexo nas curtas galegas que nos chegan, salvo casos puntuais, que se explore o universo infantil, algo que si que ves en cineastas novos de outros lados. Bótoo en falta sobre todo na xente das escolas, que supón que está máis próxima á adolescencia.

J.R.- Pasa por exemplo cos estudantes de animación. Parece que en España a súa mentalidade é acabar traballando en publicidade, nunha película ou en videoxogos, pero non ven o infantil como un espazo no que traballar. E logo vaste a Francia ou a países do leste e a metade de produción das escolas é contido infantil, porque é o que están a buscar televisións, plataformas web, etc, e ten moita saída. Se se traballase máis o contido infantil desde as escolas de aquí podería ser unha vía para introducirse nunha parte do mercado.

M.N.- Neste sentido as plataformas ou canles especializadas como Clan TV tamén poden axudar a cambiar a mentalidade. De momento Movistar+ ainda non apostou polo publico infantil, pero vai ser unha liña con demanda. E logo falta por desenvolver o potencial das cadeas públicas. Que a Televisión de Galicia non aposte máis polo público infantil é un erro.

J.R.- É un erro descomunal, pero aí hai algo a ter en conta que para min é clave. O modelo de televisión con contido infantil está ben pero moitas veces as familias e os nenos demandan contidos á carta. Non vexo porque un canal como TVG non fai unha plataforma así.  É moito máis barato que ter unha canle infantil. E espazo hai: Youtube e Vimeo estanse nutrindo de xente que busca contidos para nenas e nenos baixo demanda.

 

P. Nese sentido, como se podería potenciar máis o catálogo de cine infantil galego para achegalo aos seus potenciais consumidores?

J.R.- A Academia está nuha situación adecuada para facer isto: recompilou o catálogo, ten a intención de promover o cinema galego e é un bo punto de partida, cunha iniciativa como Fiestra, que podería ter outra rama máis familiar, non só para escolas. Agadic tamén ten a capacidade de desenvolver isto, se tivese interese. Ou que o fagan xuntos. Temos o catálogo de Shorts Form Galicia e por outro lado as curtas galegas están todas catalogadas pola AGA: queda buscar a maneira de darlle un acceso ao público.  É unha cuestión de recursos pero sobre todo de vontade.

M.N.- Nese sentido o importante é que non esteamos empezando sempre de cero, que cando iniciemos un proxecto nos marquemos unhas aspiracións e conservemos no tempo as ferramentas. Un dos problemas que tivo sempre a política audiovisual aquí é o de ter que estar reiniciándose cada certo tempo.

J.R.- E non só é unha cuestión de acceso ou de dispoñibilidade. Hai unha parte de educación e espertar curiosidade no público, dicirlle: isto existe, vaiche gustar por estes motivos… facer ese traballo de prescrición. Na rede hai curtas infantís ata aburrir e, igual que a xente á que lle gusta a música xa coñece as canles para acceder a case todos os discos editados online, non é tan dificil facelo co cine. O primeiro que hai que facer é espertar o interese, e logo se se puidese crear un espazo para facilitar o acceso tamén estaría ben, non é tan complicado.

M.N.- Despois está a parte de selección, clasificación, o traballo de programación en si, establecer un camiño para que sexa máis transitable o acceso ás cousas.

J.R.- E dentro disto o repecto ao autor. Unha das cousas que lle pasa moitas veces á curtametraxe é que os autores xa poñen as películas abertas en Youtube ou Vimeo, porque ao final o que queren é que a xente as vexa. Pero se se fai algo así a nivel institucional ten que haber un compromiso cos cineastas. En canto á prescrición, a cuestión é que cada vez se produce máis: tirando polo baixo este nos dous últimos anos producíronse en España máis de mil curtametraxes. Probablemente as curtas de produción galega anden polas 80 ou 90. Iso sen contar traballos de institutos ou cinema escolar. Por iso é necesaria a figura do programador, precisas uns criterios para decidir, e alguén que clasifique e ordene tantísima abundancia de contido.

M.N.- Estamos no momento en que os espectadores son mais activos que nunca, con Filmaffinity e cousas así. Os espectadores están todo o tempo recomendando cousas e menos mal, non podemos deixar todo ao algoritmo de Netflix. O público ten máis ferramentas das que tivo nunca para expresarse. Isto tampouco significa que o espectador acerte sempre, senón que a opinion maioritariamente verquida, que non ten porque ser a maioritaria, sexa apropiada.

J.E.- Logo tamén debemos considerar que tipo de mirada se fomenta: fai falta unha parte educativa, porque se non sabes que certo contido existe ou non tes certa mirada o criterio dos espectadores acaba sendo como o algoritmo, acábanse repetindo as mesmas constantes. Agora mesmo existen distintas webs que se dedican á orientación e a crítica da curtametraxe, como son Short of the week e Cortosfera, e realmente tampouco conseguen canalizar audiencias suficientes, ten que haber primeiro un labor de educación.

M.N.- Claro, é que ás webs acáballes pasando o mesmo que ás pelis. Tamén están metidas no mogollón e teñen a mesma dificultade, captar a atención da xente.