Palmarés dos XVII Mestre Mateo
Palmarés XVII Premios Mestre Mateo
CATEGORÍAS DE PRODUCIÓN
- MELLOR ANUNCIO PUBLICITARIO: TI (Juan Galiñanes).
- MELLOR CURTAMETRAXE DE ANIMACIÓN: SOY UNA TUMBA (Uniko e Autour de Minuit).
- MELLOR CURTAMETRAXE DE IMAXE REAL: A NENA AZUL (Reira Filmes en produción asociada con Píxel Films e Comunika)
- MELLOR DOCUMENTAL: IDÉNTICAS (Amanita Studio, La Panificadora e Aspoh)
- MELLOR LONGAMETRAXE: A SOMBRA DA LEI (Vaca Films Studio, Atresmedia Cine, La Ley del Plomo AIE e Playtime Production Sarl).
- MELLOR PROGRAMA TV: BUSCADORES DE NAUFRAXIOS (CAPÍTULOS 1 AO 15) (Voz Audiovisual e CRTVG).
- MELLOR SERIE DE TELEVISIÓN: O SABOR DAS MARGARIDAS (CAPÍTULOS 1 AO 6)) (TVG, CTV e Comarex de CV).
- MELLOR SERIE WEB: DINOSAURIO, A SERIE (CAPÍTULOS 1 AO 3) (Carballo Interplay Producións).
- MELLOR VIDEOCLIP: AHORA O NUNCA (Pegatina feat Macaco) (Warner Music Spain e Manu Viqueira).
CATEGORÍAS PROFESIONAIS
- MELLOR COMUNICADOR/A DE TELEVISIÓN: RODRIGO VÁZQUEZ (TI VERÁS, Programa 364)
- MELLOR DIRECCIÓN: DANI DE LA TORRE (A SOMBRA DA LEI)
- MELLOR DIRECCIÓN DE ARTE: JUAN PEDRO DE GASPAR (A SOMBRA DA LEI)
- MELLOR DIRECCIÓN DE FOTOGRAFÍA: LUCÍA C. PAN (TROTE).
- MELLOR DIRECCIÓN DE PRODUCCIÓN: MARÍA LIAÑO (A SOMBRA DA LEI).
- MELLOR GUIÓN: XACIO BAÑO e DIEGO AMEIXEIRAS (TROTE).
- MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA DE REPARTO: MELANIA CRUZ (TROTE).
- MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA PROTAGONISTA: MARÍA VAZQUEZ (TROTE).
- MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA DE REPARTO: FEDERICO PÉREZ (TROTE).
- MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA PROTAGONISTA: LUIS TOSAR (A SOMBRA DA LEI).
- MELLOR MAQUILLAXE E PERRUQUERÍA: RAQUEL FIDALGO e NOÉ MONTES (A SOMBRA DA LEI).
- MELLOR MONTAXE: JORGE COIRA (A SOMBRA DA LEI).
- MELLOR MÚSICA ORIXINAL: MANU RIVEIRO e XAVI FONT (A SOMBRA DA LEI).
- MELLOR REALIZACIÓN: SITO TORRES e MIGUEL GRANERO (ALBUM DE VIAXE, Programas 1 ao 9).
- MELLOR SON: DAVID MACHADO (La Panificadora), JAMES MUÑOZ e JOSÉ ANTONIO MANOVEL (A SOMBRA DA LEI).
- MELLOR VESTIARIO: CLARA BILBAO (A SOMBRA DA LEI).
Benvida da directiva 2019
Queridas amigas e amigos,
É un pracer poder presentar un ano máis os Papeis da Academia. Os Papeis supoñen o balance dun ano de audiovisual no que compartimos logros e inquedanzas, resumimos a actualidade das actividades da Academia e ilusionámonos co que virá no vindeiro ano. Pero este ano non é un ano máis, é un ano no queo noso audiovisual acadou un meirande recoñecemento, tanto nas salas como nos festivais e nos grandes mercados. Sabemos e adoptamos no noso discurso diario que a maneira de ver e de facer audiovisual está a mudar, pero os nosos traballos xa forman parte das platamormas globais,dando así un paso máis na construcción dun futuro. Por iso este ano más que nunca os Papeis da Academia deben ser un motivo de celebración.
E non podemos falar de futuro sen ter en conta á nosa xuventude. Por iso o tema principal dos Papeis da Academia deste ano é o audiovisual na educación. Nos últimos anos estivemos a desenvolver iniciativas co fin de crear este vínculo, traballando co alumnado en centros de ensino e escoitando as necesidades dos docentes. Resultou un diálogo gratificante e xuntos atopamos motivacións comúns. As variadas temáticas dos traballos do noso audiovisual fomentaron valores, formaron novos espectadores con sentido crítico, capaces de escoitar e compartir, e achegouse o talento galego ás aulas, e quizáis, e así o esperamos, espertamos o talento deses nenos e nenas que nuns anos formarán parte das páxinas destes Papeis da Academia.
Na Academia Galega do Audiovisual organizamos un total de 37 actividades longo de todo este ano, e aínda que o número de actividades é inferior a outros anos, logrouse aumentar a asistentencia as actividades. Isto non sería posible sen o indispensable traballo e o esforzo dos nosos colaboradores e do equipo da Academia e sen o apoio das institucions colaboradoras.
Grazas a todos os que cada ano facedes posible que a ilusión siga nas nosas pantallas.
Desde a directiva desexámosvos un moi feliz 2020.
Vós sodes o audiovisual galego.
Pepe Coira, Sonia Méndez, Óscar Cruz, Saamira Ganay, Isabel Naveira, Susana Veira, Xavi Font, Carmen Méndez, Álvaro Pérez Becerra e Ana Míguez.
Xunta directiva da Academia Galega do Audiovisual.
'O que arde'. O triunfo en salas do cinema de autor
‘O que arde’. O triunfo en salas do cinema de autor
‘O que arde’ marcou un fito para o cinema galego e xa non só polo triunfo en festivais de todo o mundo, entre eles o de Cannes, ou as nominacións a mellor película, mellor dirección, mellor fotografía e mellor actriz revelación nos Premios Goya. A terceira longa de Óliver Laxe foi todo un éxito comercial en salas e converteuse no filme en galego que máis entradas vendeu na historia, rebasando a marca que tiña ‘Sempre Xonxa’. Tras máis de dous meses en cartel, supera os 65.000 espectadores, dos que o 60% aproximadamente procede de salas galegas. E as candidaturas aos Goya fan prever que a presenza nos cines continúe.
Mais non podemos falar deste éxito comercial sen ter en conta que foi unha distribuidora galega de recente creación quen se fixo cargo do lanzamento de ‘O que arde’ nos cines. Isto permítenos analizar con certa profundidade e proximidade este pequeno milagre que é que o cinema de autor triunfe nas salas. Falamos con Ramiro Ledo (Lugo, 1981), responsable de NUMAX Distribución.
Como se formulou a estratexia de distribución da película? Foi doado chegar a salas cunha película como O que arde? Aspirar a ese número de salas era arriscado ou conservador?
Había uns puntos de partida claros, cunha idea de que polo menos o 50% da asistencia do filme debera ser público galego. Unha das decisións de inicio máis importantes foi a de non facer circular unha versión dobrada do filme, tentando facer do que a priori constituiría unha limitación á hora da exhibición en salas (poucas máis de 30 salas en toda España proxectan en versión orixinal) un punto forte. Os rexistros dun galego tan vivo que se empregan en O que arde son moi infrecuentes na historia do cinema galego, sobre todo no cinema de ficción, que tende sempre a decantarse por rexistros máis artificiais.
Comezamos a traballar nos argumentos para posicionar o filme antes do anuncio da selección no Festival de Cannes, estudando por exemplo as seleccións previas de cineastas españois no certame francés e a presenza anterior do idioma galego na selección oficial. Os dous premios que acadou o filme a posteriori (premio do xurado e premio á mellor creación sonora) reforzaron moito as súas posibilidades de cara á estrea en España, inclinándonos por aceptar o convite do Festival de San Sebastián (Perlas) e animándonos a fixar a data de estrea nunha das fins de semana con meirande expectativa de recadación do ano se o filme funcionaba ben os primeiros días en salas.
Orientamos a estratexia para destacar a importancia de Óliver como cineasta e inserilo dentro dunha tradición do cinema na que el propio se recoñece, híbrida entre un cinema popular de gran público e unha raigame profundamente cinéfila.
En canto ao número de salas, ningún título en versión orixinal consegue máis de 30 salas porque non as hai en todo o estado, así que de todo menos doado. A aspiración foi sempre poder acadar ese número de pantallas e, a maiores, facer unha estratexia máis ampla en Galiza, onde o investimento promocional e os esforzos de comunicación se reforzaron para estar presentes na práctica totalidade de vilas con salas de proxección comercial. Deste xeito, logradas as 49 copias (30+19) de saída, o filme tiña o camiño aberto para chegar ao máximo de público posíbel se finalmente tiña un bo arranque.
Outra das decisións importantes que ao cabo se demostrou atinada foi, por exemplo, apostar por que o primeiro pase da estrea coa presenza de Óliver, Amador e Benedicta fose en Compostela en lugar de en Madrid, por exemplo.
Agardabades este éxito?
Había unha previsión de saída en canto a alcance de espectadores inferior á que finalmente resultou (tivo unha media de asistencia espectacular, ao redor dos 250 espectadores por copia a primeira fin de semana, unha das máis altas para un título independente de todas as estreas do ano), pero tamén tiñamos claro que o traballo que fixeramos permitía que o filme estivera preparado para aproveitar un bo arranque. Os bos resultados do filme, ademais de validar o traballo de meses realizado, fan que aínda continuemos a traballar no seu mantemento e relanzamento após as 4 nominacións aos Goya obtidas.
Canto ten que investir unha distribuidora coma a vosa en estrear unha película coma esta? Pódese comparar o caso de O que arde con outros filmes semellantes ou é un caso moi particular?
Como distribuidores, cada título é diferente en canto á maneira de financiar a súa saída. Neste caso en concreto O que arde tivo un apoio á produción do ICAA que obriga a que a produtora anticipe unha porcentaxe do orzamento do filme para a promoción e copias de cara á súa estrea en salas comerciais. Digamos que o sistema de axudas en España canaliza a través da produción o apoio á distribución dos filmes estatais, dándolle o diñeiro á produtora para que soporte a posterior distribución en salas. Ainda así, outra parte do investimento (entre un 20 e un 25%) asumímola desde a distribuidora e o traballo propio de deseño da estratexia e preparación até a estrea, do mes de abril a outubro, foi a risco total noso sobre unha previsión de resultados positivos do filme. Nos filmes que ademais nos resultan máis próximos, como é o caso de O que arde ou Longa Noite, por razóns obvias, a involucración persoal sempre vai para alén do calculado inicialmente e a nosa entrega sempre supera calquera previsión.
O habitual en calquera caso é que o investimento sexa a risco noso, con 13 filmes xa ás costas, temos varios casos nos que recuperamos o investido e tamén varios nos que despois de anos seguimos en negativo. Cada día seguimos aprendendo.
No caso galego, como definiriades a espectadora media do que arde? É comparable ao tipo de público que acudiu a ver Sempre Xonxa hai 30 anos ou A Esmorga hai cinco?
Un dos obxectivos de saída no caso galego foi facilitar que O que arde puidera converterse nun filme ao que a cidadanía se abrazase, nunha sorte de icono dunha época e un país. Moita xente, especialmente entre o mundo rural do que o filme procede, non tivera ocasión até este momento de recoñecerse nun filme da maneira en que o posibilitou O que arde. A dificultade de penetración entre o público máis amplo era porén meirande, a priori, ca no caso de A esmorga, pois ao traballar con intérpretes non profesionais, no noso caso non contabamos con rostros máis coñecidos aos que o público local estivese algo habituado. Pero tamén constituía un reto moi fermoso achegar o traballo inmenso de Amador e Benedicta e tentar que acadara o recoñecemento merecido.
En canto ao público do cinema galego ao que te refires, se falamos de público en salas, ben deitamos da pervivencia de Multicines Norte en Vigo e do impulso de NUMAX en Compostela desde 2015, que favoreceu tanto a apertura de Codex en Lugo como a reapertura de DUPLEX en Ferrol, na que eu propio me involucrei os pasados meses de verán para conseguir reabrir precisamente na data de estrea de O que arde.
Por desgraza, nada garante a pervivencia de ningún destes proxectos que son fundamentais para a circulación do cinema independente en Galicia, e por extensión do cinema galego, que agás contadas excepcións nas que se opta por circuítos de difusión máis extensivos (as producións máis ambiciosas de Vaca Films, por exemplo, ultimamente distribuídas por majors), dependen directamente dos resultados que acaden nestas catro salas das principais cidades, ás que por veces se suma Cantones na Coruña ou Compostela en Santiago.
«Un dos obxectivos foi facilitar que O que arde puidera converterse nun filme ao que a cidadanía se abrazase, nunha sorte de icono dunha época e un país. Moita xente non tivera ocasión até este momento de recoñecerse nun filme desta maneira».
A maioría de distribuidoras no Estado están en Madrid ou en Barcelona, e as películas galegas pequenas teñen difícil acadar acordos con elas, especialmente se están en galego. Seguramente moitas petarán na vosa porta, e tamén máis filmes de fóra de Galicia. Tedes plans de crecemento?
Traballar desde Galicia na estrea de filmes co obxectivo de acadar un impacto no resto do estado, como con outro filme de procedencia calquera que sexa recoñecido pola súa calidade e non unicamente pola súa procedencia, ten varios hándicaps. Todos eles relacionados coa distancia e as comunicacións coas dúas cidades nas que se concentran os medios de meirande relevancia estatal, Madrid e Barcelona: cómpre desprazarse específicamente para realizar os pases de prensa previos á estrea, para as preestreas, para encontros puntuais con medios, para eventos sectoriais, co incremento de gasto e loxística que isto supón. Acontece o mesmo co equipo artístico dos filmes, pois Galicia sempre é un engadido á obrigada presenza nas dúas capitais españolas e se xa é complicado que alguén veña desde Toquio ou Bos Aires a España para acompañar a estrea dos seus filmes, como algúns dos cineastas do noso catálogo, imaxina traelos a calquera cidade galega e cadralo todo nos intensos tres-catro días da estrea.
NUMAX distribución comezou sendo a actividade de distribución cinematográfica da cooperativa NUMAX e desde xaneiro deste ano foi transferida a unha compañía independente, Nocturama SL, que eu propio constituín coa idea de posibilitar unha meirande profesionalización, axilidade burocrática e que a súa estrutura poida adaptarse ás necesidades dos filmes en catálogo. O equipo da cooperativa NUMAX continúa porén a participar no deseño da estratexia de cada título e na concepción e elaboración dos materiais (gráfica, vídeo, web, comunicación) que acompañan cada estrea, coa especial complicidade de Xan Gómez desde a propia oficina de NUMAX e de Diana Santamaría desde Barcelona.
O obxectivo continúa a ser traballar cun número reducido de títulos por ano que permita dedicarlle a cada un o tempo preciso para que poida acadar o seu público, non máis de 3-4 filmes por ano.
Cales son os vosos criterios de selección? Ata que punto é importante nunha distribuidora ter un selo editorial no tipo de filmes que move?
Buscamos filmes que sempre acheguen algo novo, que logo de velos unha parte deles quede remoendo na cabeza, que durante a proxección esperten sentimentos ou ideas que antes do filme nos eran descoñecidos. É por unha parte un privilexio ter e manter a confianza de cineastas que admirabamos antes de dedicarnos profesionalmente á distribución (Pedro Costa, Nobuhiro Suwa, Angela Schanelec, Rita Azevedo Gomes, Jean-Gabriel Périot…) e traballar con novos cineastas para axudarlles a visibilizar no circuíto comercial os seus primeiros traballos (Meritxell Colell, Oliver Laxe, Milagros Mumenthaler, Eloy Enciso…). Case sempre os filmes que distribuímos acaban por pertencer á que sería a listaxe de top 10 persoal de cada ano, co que é moi satisfactorio traballar cos filmes que aprezas e axudarlles a existir nas carteleiras semanais.
Podedes adiantarnos algunha das pelis que tedes previsto distribuír en 2020?
Algúns nos que xa traballamos son Estaba na casa, pero…, que é o último filme dunha das miñas cineastas máis queridas, a alemá Angela Schanelec, último Oso de Prata á mellor dirección na Berlinale e mellor filme do Festival de San Sebastián – Zabaltegi; As nosas derrotas, do francés Jean-Gabriel Périot, ao que sigo como cinéfilo desde as súas primeiras curtametraxes a mediados dos 2000 e que recibiu o premio CICAE dos exhibidores independentes na Berlinale e acaba de ganar tamén o festival l’Alternativa en Barcelona; A familia Samuni, do italiano Stefano Savona, que combina documental e animación cunha fortaleza que nunca viramos para evocar a masacre do barrio de Zeitun en Gaza en 2009 a mans do exército israelí e foi recoñecido co premio ao mellor documental no Festival de Cannes en 2018.
Contidos relacionados
Nothing found.
O mellor dos festivais galegos
O mellor dos festivais galegos
Galicia está chea de festivais que, ao longo do ano, nos achegan a todo tipo de producións audiovisuais, algunhas feitas preto e outras que veñen de ben lonxe. Longas e curtas, documentais e ficcións, experimentación e etnografía, traballos para a sala de cinema e traballos para web… Repasamos o palmarés dos principais certames do país.
Festival de Cans
- PREMIO DE HONRA PEDIGREE’19: Carlos Blanco.
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE FICCIÓN: Limbo, de Dani Viqueira.
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE ANIMACIÓN: Soy una tumba, de Khris Cembe con mención especial do xurado para Homomaquia, de David Fidalgo Omil.
- PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE FICCIÓN E ANIMACIÓN: O neno bonito, de Fran X. Rodríguez.
- PREMIO AISGE DO XURADO Á MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA: María Nieto, por De repente la noche.
- PREMIO AISGE DO XURADO Á MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA: Jaime Elías, por O que medra por dentro.
- PREMIO CREA DO XURADO Á MELLOR DIRECCIÓN: Noelia Muíño, por The Widow.
- PREMIO AGAG DO XURADO AO MELLOR GUIÓN: Noelia Muíño, por The Widow.
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR BANDA SONORA ORIXINAL: Germán Díaz, por Limbo.
- PREMIO RC Á MELLOR DIRECCIÓN DE FOTOGRAFÍA: Asia Khmelova, por The Widow.
- PREMIO ESPECIAL DO XURADO DOS VECIÑOS E VECIÑAS Á MELLOR CURTAMETRAXE DE FICCIÓN E ANIMACIÓN: O que precede a caída é branco, de Aldara Pagán con mención especial do xurado: De repente la noche, de Cristina Bodelón e Ignacio de Vicente.
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE NON FICCIÓN (SECCIÓN FURACANS): Devalar, de Mar García, con mención especial do xurado: Caerán lóstregos do ceo, de Adrián Canoura.
- PREMIO LASAL COCINAS DO XURADO AO MELLOR VIDEOCLIP: Vision, de Widow Pane, realizado por Peque Varela, con mención especial do xurado: Gris, de Basanta, realizado por Xaime Miranda.
- PREMIO DO PÚBLICO AO MELLOR VIDEOCLIP: Mártires, de Xoana, realizado por Andreia Táboas.
- CHIMPÍNS DE PRATA “PREMIO PEPE PUIME”: Rafa Bugarín e Paz Acuña, veciños de Cans; e Neves Rodríguez, actriz e presentadora.
- CHIMPÍN DE PRATA “PREMIO DIVINA CAMPOS”: Pilar Comesaña, periodista e presentadora.
- ESTRELA NO TORREIRO: Carlos Blanco, actor.
- ESTRELA NO TORREIRO: Rodrigo Sorogoyen, director.
- ESTRELA NO TORREIRO: Leonor Watling, directora, actriz e música.
- ESTRELA NO TORREIRO: Gran Wyoming, presentador, actor e músico.
Play-Doc de Tui
- PREMIO PLAY-DOC 2019: Humberto Mauro, de André di Mauro.
Mostra Internacional de Cinema Etnográfico do Museo do Pobo Galego (Santiago de Compostela)
- MELLOR PELÍCULA ETNOGRÁFICA: Nimble Fingers, de Parsifal Reparato con Mención de honra para Curupira, bicho do mato, de Felix Blume.
- MELLOR PELÍCULA GALEGA: Hora Silenciosa, de Noelia Muíño con mención de honra para Stockroom, de Sol Mussa Juane.
- PREMIO ASOCIACIÓN GALEGA DE ANTROPOLOXÍA (AGANTRO): Entre Lobos, de Adrien Camus.
- PREMIO DO PÚBLICO: Mot de Passe: Fajara de Patricia Sánchez Mora e Séverine Sajous.
Novos Cinemas (Pontevedra)
- PREMIO NOVOS CINEMAS á mellor longametraxe da Sección Oficial: Ne croyez surtout pas que je hurle, de Frank Beauvais.
- PREMIO DO XURADO NOVO á mellor dirección da Sección Oficial: Carlos Conceição por Serpentàrio. Mención a Mark Jenkin, por Bait.
- PREMIO DO XURADO DA CRÍTICA: Las facultades, de Eloísa Solaas.
- PREMIO LATEXOS: De los nombres de las cabras, de Silvia Navarro e Miguel Morales.
- PREMIO DO PÚBLICO: Bait, de Mark Jenkin.
Festival Internacional de Cine de Ourense
- CALPURNIA DE HONRA: Vaca Films.
- CALPURNIA DE HONRA INTERNACIONAL: José García.
- PREMIO OURENSE: Norberto López Amado.
- PREMIO AISGE: María Bouzas.
- PREMIO OUFF-TELEVISIÓN: María Castaño.
- PREMIO EDUARDO BARREIROS: Viaje al cuarto de una madre de Celia Rico.
SECCIÓN OFICIAL
- CALPURNIA Á MELLOR PELÍCULA: Parásitos, de Bong Joon-Ho.
- PREMIO CARLOS VELO Á MELLOR DIRECCIÓN: Alejandro Landes, por Monos.
- PREMIO AO MELLOR GUIÓN: Bong Joon-Ho, por Parásitos.
- PREMIO Á MELLOR INTERPRETACIÓN: Julianne Nicholson por Monos.
- MENCIÓN ESPECIAL DO XURADO: para Chicuarotes, de Gael García Bernal.
- PREMIO GALICIA: O que arde, de Oliver Laxe.
- PREMIO MELLOR BANDA SONORA: Gaizka Urresti por Aute Retrato.
- PREMIO MELLOR CINEASTA: Marlén Viñayo por Cachada.
- PREMIO DO PÚBLICO: La odisea de los giles, de Sebastián Borensztein.
PREMIOS OUFF EN CURTO:
- 1º PREMIO: Soy una tumba, de Khris Cembe.
- 2º PREMIO: De repente, la noche, de Cristina Bodelón e Ignacio de Vicente.
- MENCIÓN ESPECIAL: En la boca de la mina, de Brandán Cerviño.
- PREMIO AISGE Á MELLOR INTERPRETACIÓN FEMININA: Marta Nieto por De repente la noche.
- PREMIO AISGE Á MELLOR INTERPRETACIÓN MASCULINA: Jaime Elías por O que medra por dentro.
- PREMIO DO PÚBLICO: Subway, de Carlos García de Dios.
- PREMIO MELLOR VIDEOCLIP: De bruma e salitre, do grupo Mileth, dirixido por Xaime Miranda.
FAS MUVIS
CATEGORIA XERAL:
- 1º PREMIO: Desencontro, de Beatriz Fernández (directora) e Clara Miñán (produtora).
- 2º PREMIO: Ourense Vive, de Beatriz Martínez (directora) e Ainhoa Martínez (produtora).
CATEGORÍA ESCOLA:
- PREMIO ÚNICO: A Pinga, de Lara Rodríguez (directora) e Bárbara Rodríguez (produtora).
Carballo Interplay
- MELLOR WEBSERIE ESTATAL: Nosaltres. Mención especial do xurado para Gente Hablando.
- MELLOR WEBSERIE INTERNACIONAL: Tarde baby.
- MELLOR WEBSERIE EN VERSIÓN ORIXINAL EN GALEGO: As cousas do Choio. Mención especial do xurado para Cativos na cociña.
- PREMIO CTV Á MELLOR CAMPAÑA DE DIFUSIÓN ON-LINE: Mambo.
- PREMIO AO MELLOR DINOSAURIO: Beti.
- PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN: Roger Grau e María Medinilla por Nosaltres.
- PREMIO AGAG AO MELLOR GUIÓN: para Álvaro Carmona por Gente Hablando.
- PREMIO Á MELLOR ACTRIZ: Paula Jornet por Nosaltres.
- PREMIO AO MELLOR ACTOR: Ramón Barea por Gente Hablando.
- PREMIO DO XURADO NOVO: Mambo.
- PREMIO DO PÚBLICO: Gente Hablando.
- PREMIO A PROXECTO DE WEBSERIE EN GALEGO: Xan e Amnesia 3.0.
Curtocircuíto (Santiago de Compostela)
- PREMIO RADAR: The Sasha, de María Molina.
- PREMIO EXPLORA: Altiplano, de Malena Szlam.
- MENCIÓN ESPECIAL EXPLORA: La Bala de Sandoval, de Jean-Jacques Martinod.
- PREMIO GALIZA: En la Boca da Mina, de Brandán Cerviño.
- MENCIÓN ESPECIAL GALIZA: Rexistros (Xeografía de San Sadurniño), de Adrián Canoura.
- PREMIO PENÍNSULAS: Urpean Lurra, de Maddi Barber.
- MENCIÓN ESPECIAL PENÍNSULAS: Leyenda dorada, de Chema García Ibarra e Ion de Sosa.
- PREMIO DO XURADO NOVO: Mensch Maschine or Putting Parts Together, de Adina Camhy (Explora).
- PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN GALEGA: Lucía Estévez por Arrolo.
- PREMIO AGAG AO MELLOR GUIÓN GALEGO: Limbo, de Dani Viqueira.
- MENCIÓN ESPECIAL AGAG: 16 de decembro, de Álvaro Gago.
- PREMIO CAMIRA: Operation Jane Walk, de Leonhard Müllner e Robin Klengel.
- MENCIÓN ESPECIAL CAMIRA: La Bala de Sandoval, de Jean-Jacques Martinod.
- PREMIO #OUTRACOMPOSTELA: Verstand Projekt, de Aida Raíndo Vázquez, Mauro Méndez Martínez, Alba Pose Castro, Martín Mondragón Rivadulla e Josep Cabo González.
- MENCIÓN ESPECIAL #OUTRACOMPOSTELA: Exeria, de Xoán Fernández Diz, Miguel González Fernández, Lucía Ramiro Taboada e Laura Soutullo García.
- PREMIO DO PÚBLICO: All these creatures, de Charles Williams.
Primavera do Cine (Vigo)
- PREMIO MELLOR LONGAMETRAXE GALEGA: La felicidad de los perros, de David Hernández.
- PREMIO MELLOR LONGAMETRAXE LUSÓFONA: Alva, de Ico Costa.
- PREMIO DO PÚBLICO MELLOR LONGAMETRAXE GALEGA: La felicidad de los perros, de David Hernández.
- PREMIO DO PÚBLICO MELLOR LONGAMETRAXE LUSÓFONA: Chuva é cantoria na aldeia dos mortos, de João Salaviza e Renée Nader Messora.
- PREMIO DO PÚBLICO MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: Beatiful Boy, de Fran X. Rodríguez.
- PREMIO DO PÚBLICO MELLOR CURTAMETRAXE LUSÓFONA: Narrativas de um crime, de Alison Zago.
- PREMIO DO PÚBLICO MELLOR CURTAMETRAXE ANIMACIÓN: Entre sombras, de Mónica Santos e Alice Eça Guimaraes.
- PREMIO DO PÚBLICO MELLOR VIDEOCLIP: De bruma e salitre, do grupo Mileth, por Xaime Miranda.
- MENCIÓN ESPECIAL DO XURADO: Deslembro, de Flavia F. Castro.
Semana do Cine de Autor de Lugo
- PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR PELÍCULA DA SECCIÓN OFICIAL: El pan de la guerra, de Nora Twomey.
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR PELÍCULA DOCUMENTAL: Ara Malikian: una vida entre las cuerdas, de Nata Moreno.
- PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR PELÍCULA GALEGA: As tres caídas de María Santiso, de Roberto Alvite.
- PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: Marusía, de Pedro Sancho.
- PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Happy Friday, de José Antonio Campos Aguilera.
- MENCIÓNS ESPECIAIS DO XURADO: Tal como soy, de Tomás Martín Maldonado; Antonio Ramos Espejo. El amanecer del cine en China, de Rafael Nieto e Nacho Toro; El niño que queria volar, de Jorge Muriel; Trivial, de Fran Manchón; Yayoflautas, de Jesús Martínez Notas; El jarrón, de Rubén Tejerina; Rellano, de Agustín Rubio; Uno, de Javier Marco; Bailaora, de Rubín Stein; El hombre de la casa, de Jesús López Melgares; Mariñeiro, de Juan Galiñanes; Narote, de David Vázquez Vázquez; Devalar, de Mar García; Limbo, de Daniel Viqueira; Cambio, de Iago de Sant; Pedrón de freixo, de Ángel Cordero Gómez e El barman de las estrellas, de Eva Vizcarra Chamero.
VÍA XIV – Festival Internacional de Curtas de Verín
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DA CATEGORÍA OFICIAL OUTRA MIRADA: Places, de Claudia Barral Magaz.
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DA CATEGORÍA HORIZONTE: Los que no sienten de Alba Carnero, Carlota Mojica, Marta Porto e Débora Vargas.
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DA CATEGORÍA OFICIAL A RAIA: 16 de decembro, de Álvaro Gago.
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE DA CATEGORÍA OFICIAL NOVA: The distance between us and the sky, de Kekatos Vasilis.
- PREMIO ESPECIAL DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Santa Baia de Montes, de Sabela Souto.
- PREMIO CAMIRA DA CRÍTICA: MENCIÓN ESPECIAL: Kids, de Michael Frei e Mario Von Rickemback.
- PREMIO NUMAX Á EXHIBICIÓN DA MELLOR CURTAMETRAXE DE MENOS DE 10 MINUTOS: Leyenda dorada, de Ion de Sosa e Chema García Ibarra.
Mostra de Curtas de Noia
- PREMIO MELLOR CURTAMETRAXE: Xiao Xian, de Jiajie Yun Yan.
- PREMIO MELLOR CURTAMETRAXE DE ANIMACIÓN: Ailín en la luna, de Claudia Ruiz.
- PREMIO ESPECIAL DO PÚBLICO: Será nuestro secreto, de Sergi González.
- PREMIO HONORÍFICO DO XURADO: Carlos Blanco.
- PREMIO XOSÉ MANUEL OLVEIRA “PICO” AO MELLOR ACTOR: Antonio Malláns, por Perdóname.
- PREMIO MELLOR ACTRIZ: ex aequo para Luisa Gabasa por María e Rosario Pardo por Happy Friday.
- PREMIO PREMIO MELLOR DIRECCIÓN: Jiajie Yun Yan, por Xiao Xian.
- PREMIO MELLOR GUIÓN: Marcos Nine e Fran X. Rodríguez por Beatiful Boy.
- PREMIO CURTA CORUÑA AMATEUR: Os invisibles, de Santiago Teijelo Vázquez.
- MENCIÓN ESPECIAL DO XURADO: Charlotte Marron, por Lay them straight.
FKM: Festival de Cinema Fantástico da Coruña
CONCURSO INTERNACIONAL DE LONGAMETRAXES FKM 2019
- PREMIO DO XURADO: Blood Machines, de Seth Ickerman.
- PREMIO DO PÚBLICO: Blood Machines, de Seth Ickerman.
- MELLOR GUIÓN: Enrique e Fernando R Bencomo por Atacama.
- MELLOR INTERPRETACIÓN: Fernando Cermeño por Fuel.
- MELLORES EFECTOS ESPECIAIS: Seth Ickerman por Blood Machines.
- MELLOR BANDA SONORA ORIXINAL: ex aequo, Carpenter Brut por Blood Machines e Thorsten Fleisch e Christian Serritiello por Flesh City.
CONCURSO INTERNACIONAL DE CURTAMETRAXES
- PREMIO DO XURADO: Panic Attack, de Eileen O’Meara.
- PREMIO DO PÚBLICO: Mi Nombre es Koji, de David Muñoz.
- MENCIÓN ESPECIAL: Swipe, de Niels Bourgonje.
CONCURSO INTERNACIONAL DE GUIÓNS PARA CURTAMETRAXES
- PREMIO DO XURADO: El Piano, de Uxía Taboada Otero.
- MENCIÓNS ESPECIAIS: Devorador de nenos, de Marcos Nine e Cosmonauta, de Iván Castro.
CONCURSO INTERNACIONAL DE CURTAMETRAXES “CINEMA FETUS” ADICADO A CURTAS EXPERIMENTAIS
- GLORIA BENDITA A REALIZACIÓN MÁIS SALVAXE: Neno bonito, de Fran X. Rodríguez.
- MENCIÓN ESPACIAL: Terror na batea, de Diego López Curros.
- MORTE MÁIS LOGRADA: Cafeína, de Sara C. Lorenzo e Julio López.
- TREMENDO MELLOR BERRO: Homomaquia, de David Fidalgo Omil.
- CARACTERIZACIÓN MÁIS ENXEÑOSA: Terror na batea, de Diego López Curros.
- MELLOR ESCENA DE SEXO INTENSO: Peixes voadores, de Francisco Torregrosa.
- MELLOR TEORÍA PATAFÍSICA: Cafeína, de Sara C. Lorenzo e Julio López.
FIC Bueu
- ÁNFORA DE OURO: Cadoul de Crăciun, de Bogdan Mureșan.
- ÁNFORA DE PRATA: Lake of hapiness, de Aliaksei Paluyan.
- PREMIO DO PÚBLICO: Mémorable, de Bruno Collet.
- PREMIO R Á MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: La noche, de Martín Romero.
- PREMIO FUNDACIÓN NOVAS A MELLOR CURTAMETRAXE ESPAÑOLA: 592 metroz goiti, de Maddi Barber.
- PREMIO Á MELLOR CURTAMETRAXE EXPERIMENTAL: Blue, de Apichatpong Weerasethakul.
- PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN: Fauve por Jeremy Comte.
- PREMIO AO MELLOR GUIÓN: Cadoul de Crăciun, de Bogdan Mureșan.
- PREMIO Á MELLOR ACTRIZ: Anastasasiya Plyat, por Cadoul de Crăciun.
- PREMIO AO MELLOR ACTOR: Adrian Vancica, por Lake of hapiness.
- PREMIO Á MELLOR FOTOGRAFÍA: a suíza All inclusive, de Corina Shwingruber Ilié.
- PREMIO Á MELLOR DIRECCIÓN ARTÍSTICA: Lake of hapiness, de Aliaksei Paluyan.
- PREMIO AO MELLOR VESTIARIO: Nursery Rhymes, de Tom Noakes.
- PREMIO Á MELLOR MAQUILLAXE E PEITEADO: Nursery Rhymes, de Tom Noakes.
- PREMIO AO MELLOR SON: Agouro, de Vasco Sá e David Doutel.
- PREMIO Á MELLOR MONTAXE: a suíza All inclusive, de Corina Shwingruber Ilié.
- PREMIO Á MELLOR MÚSICA: a finlandesa All inclusive, de Teemu Nikki.
- MELLOR CURTAMETRAXE DE ESCOLAS E FACULTADES: Pegaso 650, do alumnado do IES Audiovisual de Vigo.
- MELLOR CURTAMETRAXE DE EDUCACIÓN SECUNDARIA: Mi mejor enemigo, do alumnado IES de Cacheiras (Teo).
- MELLOR CURTAMETRAXE DE EDUCACIÓN ESPECIAL, INFANTIL E PRIMARIA: Maruxa e Pepiño, do alumnado do CEIP de Guillarei (Tui).
Galician Freaky Film Festival (Vigo)
- GRAN PREMIO GFFF Á OBRA MÁIS FREAK: Los amigos: la pinícula, de Omar Rabuñal Varela.
- PREMIO ARREPÍO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE TERROR: Het Juk (El Ático), de Nico Van Den Brink.
- PREMIO ESCARÁLLOME Á MELLOR CURTAMETRAXE DE HUMOR: Maldición fatal, de Alberto Guisande.
- PREMIO CREA Á MELLOR REALIZACIÓN: ex aequo, Camille Lugan por La Persistente, Sergey Vasiliev por And so he opens his eyes.
- MENCIÓNS ESPECIAIS GFFF: Lo siento mi amor de Eduardo Casanova, Lay them straight de Robert Deleskie, Le défi du rade… de François Zaïdi, Cómo y porqué se ha esfumado Don José de Moshe Ben Avraham.
Curtas. Festival Internacional de Cine e Banda Deseñada de Vilagarcía de Arousa
- MELLOR CURTA: El cumple, de Breixo Corral e P. Alén.
- MELLOR DIRECTOR: Erenik Beqiri por The Van.
- MELLOR CURTA GALEGA: Brotes, de Jorge Fernández.
- MELLOR DIRECTOR GALEGO: Fran X. Rodríguez por Neno bonito.
- MELLOR DOCUMENTAL: Gurs, Historia y Memoria, de Verónica Sáenz.
- MELLOR DOCUMENTAL GALEGO: Eu tamén necesito amar, de António Caeiro.
- MELLOR LONGAMETRAXE : Amor en Polvo, de Suso Imbernón, Juanjo Moscardó e María Mínguez.
- PREMIO ROBERTO CAMBA A MELLOR VIDEOCREACIÓN: Degusté, de Stephane Baz.
FanCine de Lemos
- PREMIO MELLOR CURTAMETRAXE NACIONAL: Limbo, de Daniel Viqueira
- PREMIO ESPECIAL DO PÚBLICO: Moros en la costa, de Damià Serra Cauchetiez
- PREMIO ALGUEIRA MELLOR CURTAMETRAXE GALEGA: Soy una tumba, de Khris Cembe.
Curtas Armadiña (Poio)
- ÁNCORA DE OURO Á MELLOR CURTAMETRAXE: 16 de decembro, de Álvaro Gago.
- ÁNCORA DE PRATA Á MELLOR CURTAMETRAXE (PREMIO DO PÚBLICO): Uganda, de Fernando Tato.
- PREMIO CURTAS ARMADIÑA 2019: Sonia Méndez.
- ÁNCORA Á MELLOR CURTAMETRAXE ANIMADA: Homomaquia, de David Fidalgo Omil.
- ÁNCORA AO MELLOR VÍDEO MUSICAL: De bruma e salitre, da banda Mileth, dirixido por Xaime Miranda.
- PREMIO CREA Á MELLOR DIRECCIÓN: Limbo, de Dani Viqueira.
Cineuropa (Santiago de Compostela)
- PREMIO SECCIÓN OFICIAL EUROPEA: Dronningen (Queen of hearts), de May El-Toukhy.
- PREMIO SECCIÓN OFICIAL INTERNACIONAL: Papicha, de Mounia Meddou.
- PREMIO SECCIÓN DOCSCINEUROPA: For Sama, de Waad Al-Khateab and Edward Watts.
- PREMIO SECCIÓN LATIDOAMERICANO: La llorona por Jayro Bustamante.
- PREMIO SECCIÓN ANIMAEUROPA: Un día máis con vida, de Raúl de la Fuente e Damian Nenow.
- PREMIOS CINEUROPA: María Vázquez, Emma Suárez e Rita Azevedo.
PREMIOS DO XURADO NOVO:
- MELLOR PELÍCULA: Zombie Child, de Betrand Bonello.
- MELLOR DIRECCIÓN: Abbas Fahdel por Yara.
- MELLOR GUIÓN: Bashtata (the father), de Kristina Grozeva e Petar Valchanov.
- MELLOR INTÉRPRETE FEMININA: Mariana di Girolamo, por Ema
- MELLOR INTÉRPRETE MASCULINO: ex aequo Alessandro Antonelli e Pietro Orlando por Selfie.
Festival RIЯ (Allariz)
- PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE: El jarrón, de Rubén Tejerina.
- MENCIÓN ESPECIAL DO XURADO: Una noche con Juan Diego Botto, de Teresa Bellón e César F. Calvillo.
- PREMIO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE FICCIÓN: Inlove, de Les Frères López.
- PREMIO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE ANIMACIÓN: Héroes, de Juan Pablo Zaramella.
- PREMIO Á MELLOR CURTAMETRAXE DE DOCUMENTAL: Petiscos de Pato, de Plácido Romero.
- PREMIO Á MELLOR DIRECCIÓN: Fabrice Herbaut por Beautiful day.
- PREMIO FUNDACIÓN VICENTE RISCO Ó MELLOR GUIÓN: Aurélien Laplace por El graffiti.
- PREMIO Á MELLOR INTERPRETACIÓN: Rulo Pardo por El jarrón.
- PREMIO RIR CONTIGO: Carlos Blanco.
Festival de Cine de Música en Roca (Guitiriz)
- PREMIO DO PÚBLICO, NA CATEGORÍA DE CURTAMETRAXES GALEGAS: Guapo, de Miguel Grandío.
- PREMIO DO PÚBLICO NA CATEGORÍA DE CURTAMETRAXES INTERNACIONAIS: Armonías para después de la guerra, de Migue Roth.
VIIFF Festival de Cine Inclusivo de Vigo
- PREMIO DO XURADO Á MELLOR CURTAMETRAXE: Soy una tumba, de Khris Cembe cunha mención especial a Cerdita, de Carlota Martínez Pereda.
- PREMIO DO XURADO AO MELLOR DOCUMENTAL: Jóvenes Invisibles, de Isabel Gemio con mención especial para Idénticas, de Luis Avilés Baquero.
- PREMIO DO PÚBLICO AO MELLOR DOCUMENTAL: La promesa, de Danel Aser.
- PREMIO DO PÚBLICO Á MELLOR CURTAMETRAXE: 16 de decembro, de Álvaro Gago.
- PREMIO CREA Á DIRECCIÓN: Álvaro Gago por 16 de decembro.
- PREMIO AGAG AO MELLOR GUIÓN: Khris Cembe por Soy una tumba.
O que vai vir no 2020
O que vai vir en 2020
Unha ducia de longametraxes galegas agardan a súa estrea para este novo ano, prolongando o bo momento noso cine nun 2020 que tamén comeza con posibilidades de premios Goya para O que arde, Quien a hierro mata e Homomaquia ou premios Feroz para a serie Hierro. As plataformas tráennos novas series feitas en Galicia mentres e veremos novos documentais e rodaxes nun ano que tamén estará marcado pola forte produción en animación.
E de animación é a primeira película que se estrea en 2020, o mesmo 1 de xaneiro: A Galiña Turuleca, de Producións A Fonsagrada, distribuída por Filmax, é unha coprodución española e arxentina que dirixen Eduardo Gondell e Víctor Monigote e que xa se presentou no Festival de San Sebastián. Póñenlle voz a Turuleca e ao malvado Armando Tramas os populares Eva Hache e José Mota nesta fita que converte en narración animada para os máis pequenos o personaxe da canción de Los Payasos de la Tele.
Filmax tamén distribuirá a agardada longametraxe de Paula Cons A Illa das Mentiras. Rodada a comezos deste ano na illa de Sálvora co título inicial de O Santa Isabel, este thriller con toques de drama narra todo o que pode acontecer despois dun naufraxio, nunha illa. Protagonizada por Nerea Barros, Darío Grandinetti e Aitor Luna, o filme baséase na historia das heroínas de Sálvora que en 1921 salvaron a más de 40 persoas empregando únicamente unha dorna, e que tras grandes homenaxes foron acusadas de roubarlles aos mortos. A estrea en salas está prevista entre abril e maio.
Máis historias de mulleres: María Solinha, a oitava longametraxe de Ignacio Vilar, chegará aos cinemas o 15 de maio. Dúas debutantes, Laura Míguez e Grial Montes, canda Santi Prego encabezan o reparto desta filme que trae ao século XXI a historia da muller de Cangas condenada por bruxería no século XVII.
Outra illa, Ons, é o escenario da película do mesmo nome, que será a cuarta longametraxe de Alfonso Zarauza, que vén de rodar este outono e que agardamos poder ver en 2020. O filme xunta drama e misterio para contar a historia dun matrimonio en crise que se instala en Ons e de como a illa e los acontecementos van xerar neles efectos contrarios. No reparto están Melania Cruz, Antonio Durán Morris, Marta Lado, Anaël Snoek, Xúlio Abonjo ou Miguel de Lira, entre outros.
Melania Cruz tamén protagoniza Arima, a primeira longametraxe de Jaione Camborda, coa que esta obtivo o premio á mellor dirección na sección Nuevas Olas do Festival de Cine de Sevilla. Rodada en Mondoñedo o pasado ano, esta película que se define “de fantasmas” narra a historia historia de catro mulleres e unha nena que se ve alterada pola chegada inesperada de dous forasteiros. Completan o reparto Nagore Arias, Rosa Puga Dávila, Tito Asorey, Iria Parada e Mabel Rivera. A falta de completarse o seu percorrido en festivais, a súa estrea agárdase para 2020.
En festivais tamén se prevé que arrinque o seu percorrido a nova longametraxe de Lois Patiño, Lúa vermella, producida por Zeitun Films e definida polo seu autor como unha especie de fábula mariña arredor da historia real dun buzo que rescatou máis de 40 cadáveres de náufragos perdidos no mar. A súa estrea en salas comerciais prevese para o segundo trimestre do ano.
Samuel Delgado e Helena Girón estrearán previsiblemente en 2020 a súa primeira longametraxe, producida por Fílmika Galaika: Eles transportan a morte. Valentín Estévez, Sara Ferro, Nuria Lestegás, David Pantaleón e Xoán Reyes son os intérpretes de esta historia rodada entre Galicia e Canarias que mestura o relato clásico de aventuras cun discurso crítico sobre a colonización, en palabras da súa produtora, Beli Martínez.
Máis de 15 anos despois da estrea da súa longametraxe León y Olvido, o director Xavier Bermúdez filmou Olvido y León, a secuela da historia de Olvido (Marta Larralde) unha costureira orfa que ten unha relación de amor-odio co seu irmán pequeno, León (Guillem Jiménez), que ten síndrome de Down. O filme rodouse este outono en Ourense e tamén prevé a estrea para o ano próximo.
Entre as longametraxes que se están acabando de producir e contan arrincar o seu percorrido en festivais e salas está unha nova película de Matriuska Producciones: ¿Qué hicimos mal? de Liliana Torres, que despois da súa rodaxe en Galicia e Cataluña este ano prevé terminar de filmarse en marzo en México e Italia, países coprodutores. Trátase dunha comedia dramática protagonizada por unha parella que interpretan a propia directora e mais Xúlio Abonjo.
En plena rodaxe da que será a súa primeira longa como directora está Chelo Loureiro, produtora de Abano Producións, con Valentina, unha historia moi persoal sobre unha nena que soña con ser trapecista e cree que por ter síndrome de Down non o poderá conseguir, pero a súa avoa, compañeira de xogos, aprendizaxes e cancións, asegúralle que, se os vermes conseguen converterse en bolboretas, nada é imposible.
Outros filmes a piques de rematarse e que poderían ver a luz o vindeiro ano son Nación, um sítio onde pousar a cabeça, de Margarita Ledo, e as primeiras longametraxes de creadores con ampla experiencia noutros eidos do audiovisual como Roi Fernández con Ursúas, unha película transmedia que realiza unha lectura atípica do Camiño de Santiago, e Fon Cortizo con 9 fugas, filme de protagonismo coral que conta cun elenco de intérpretes multidisciplinares da cidade de Vigo, encabezado por María Roja e Olga Cameselle.
En canto a coproducións rodadas fóra de Galicia, Agallas Films produce neste momento con TVE a longametraxe documental de Gonzalo Suárez A-Cero-5 que ten prevista a estrea a finais do verán e que narra todas as vicisitudes dun director que fai a súa primeira película, que trata sobre el, a súa parálise e a súa experiencia co baloncesto en cadeira de rodas. Vaca Films rodou este outono en Madrid, Ibiza e Valencia Hasta el cielo, a nova película de Daniel Calparsoro, protagonizada por Miguel Herrán, Luis Tosar, Carolina Yuste e Asia Ortega. E Fílmika Galaika ten en carteira Those That, at a Distance, Resemble Another, de Jessica Sarah Rinland, que xa pasou por festivais como o TIFF ou Zinebi e presenta unha reflexión sobre a conservación museolóxica e ecolóxica, a partir do caido dun elefante. O circuito ao irá destinada será o dos museos máis que o das salas comerciais.
A non ficción aposta pola biografía
No terreo da non ficción o final de 2019 veu marcado por un gran fito internacional, o triunfo no IDFA de Amsterdam de A media voz, de Matriuska Producciones. Este documental das cineastas cubanas afincadas entre Galicia e Suíza Patricia Pérez e Heidi Hassan, prevé estrearse en salas o ano que vén, ee ademais espéralle un importante percorrido en máis festivais de todo o mundo.
Antes de que remate 2019 prevese a estrea en televisión (Cero de Movistar+) do documental O futuro da mente de Ruth Chao, coproducido por Agallas Films e Somadrome Films. Un documental científico que agardamos poder ver tamén en Televisión de Galicia.
O documental biográfico vai ter moito protagonismo no vindeiro ano, co remate de filmes como Beiras, vivir dúas veces, dirixido por Pepe Coira coa produtora OlloVivo, Luz Fandiño, a poeta analfabeta, dirixido por Sonia Méndez con Cósmica Producións, ou Aquel sol do verán, documental sobre Carlos Casares dirixido por Lara Bacelo.
Outras vidas a contar na gran pantalla serán a do poeta americano Wallace Stevens, no documental Os días calados do Sr. Stevens, que dirixe César Souto, produce Matriuska e arrinca a súa rodaxe en Nova York en xaneiro. Ou a do músico Kevin Weatherill, líder fundador da banda británica Immaculate Fools, que leva anos vivindo en Galicia e cuxa historia levan á pantalla Eduardo Herrero e Manuel Lemos coa produción de Pulsa Control Z. O filme está en produción baixo o título Kevin vs. Ray.
Biografías máis atípicas son as dos documentais que preparan, por un lado Andrés Goteira (Dhogs) en Welcome to ma Maison, sobre Igor Fernández, un investigador de cine que acaba de rematar unha tese sobre o director danés Nicolas Winding Refn e sobre o cinema fantástico en xeral; e Xoel Méndez, que en 10/7 retrata a Lucio Ballesteros, un polifacético xubilado ourensán que se define como músico, youtuber e escritor, e que nos últimos anos púxose a construír unha nave espacial no seu xardín.
Novas series para televisións e plataformas
Televisión de Galicia estreou agora a finais de 2019 Do dereito e do revés, unha comedia sobre galegos que precisan un avogado. Producida por Think First, conta con guións de Xosé Cermeño (Pratos Combinados, Larpeiros) e está protagonizada por Víctor Fábregas, Susana Sampedro, Sergio Pazos e Casilda Alfaro.
No primeiro semestre de 2020 estrearase en TVG e RTP Auga seca, unha coprodución entre Galicia e Portugal con Portocabo á fronte. Este thriller en torno ao tráfico de armas rodouse en Vigo e Lisboa este verán coa portuguesa Victoria Guerra encabezando o reparto canda actores galegos como Monti Castiñeiras, Sergio Pazos, Tacho González, Eva Fernández, Manolo Cortés, Paloma Saavedra, Santi Romay ou Cris Iglesias.
Parece que o thriller seguirá a ser o xénero dominante na maioría das series galegas. O sabor das margaridas (CTV) grava a súa segunda temporada, con María Mera de novo como protagonista e a perspectiva de seguirse emitindo tanto na Televisión de Galicia como en Netflix. Serramoura (Voz Audiovisual) volverá á grella da TVG coa súa temporada número 13, que promete novos casos de misterio protagonizados por Lucía Regueiro e Xúlio Abonjo.
Voz Audiovisual tamén prevé a estrea no primeiro semestre de Néboa, a nova serie que produciu para Televisión Española. Un thriller ambientado nunha illa ficticia e co entroido como contexto, e unha conta atrás para evitar catro asasinatos e atopar ao “Urco”, un asasino que se move entre o mito e a realidade. Emma Suárez e Isabel Naveira encabezan o casting da serie entre os que se atopan outros intérpretes como Antoni Durán “Morris”, María Vázquez, Nancho Novo, Denís Gómez, Alba Galocha e Santi Prego, entre outros. A estrea de Néboa está prevista para o primeiro semestre do ano e foi creada e escrita por Xosé Morais, Víctor Sierra e Alberto Guntín, e dirixida por Gonzalo López-Gallego xunto con Jorge Saavedra e Manu Gómez.
Nas plataformas, tal como contamos en máis detalles nestes Papeis, prevese unha nova temporada de Hierro para Movistar+, con Jorge Coira e Portocabo preparando xa a rodaxe para comezos de ano. Repiten Candela Peña e Darío Grandinetti á fronte do reparto.
La unidad, a serie creada por Dani de la Torre e Alberto Marini con Vaca Films para Movistar+, conta con ser unha das grandes estreas nesta plataforma en 2020. A ficción está baseada nos testimuños inéditos de altos profesionais da loita antiterrorista e promete ser un emocionante thriller policíaco protagonizado por Nathalie Poza, Michel Noher, Marian Álvarez, Luis Zahera e Carlos Blanco.
Vaca Films vén de rodar tamén El desorden que dejas, unha serie creada polo guionista ourensán Carlos Montero (Elite) adaptando a súa novela homónima. Trátase doutro thriller que combina drama e suspense, ambientado esta vez no rural galego. No reparto están Inma Cuesta, Bárbara Lennie, Tamar Novas, Arón Piper e Roberto Enríquez.
Rodando no 2020
Comezamos o repaso a algunhas das rodaxes que veñen con outra ambiciosa serie, Tres caminos, coa que Ficción Producciones levou a subvención de 1,5 millóns de euros que convocaba Agadic para “fomentar e difundir por medio da produción audiovisual os valores do fenómeno xacobeo e do Camiño de Santiago”. A serie , que contará as vidas de cinco persoas de diferentes países que se conectan cando peregrinan xuntas en 1996, 2006 e 2021, está coproducida con Beta Films e terá unha ventá internacional grazas á distribución desta última e a Amazon Prime Video. A produtora adiantou que un dos directores da serie será Norberto López Amado e que a banda sonora irá da man dos galegos Iván Ferreiro e Manu Riveiro.
Outra serie que se todo vai ben poderá rodarse en 2020 é Tres flores sen piedade, de CTV para Televisión de Galicia, con dirección de Juan Galiñanes. Ambientada en 1969, conta a historia de tres mulleres que emprenden una vida delictiva para asegurar o futuro da súa familia.
Portocabo prevé para o verán de 2020 a rodaxe de Cuñados, unha “gran comedia galega” protagonizada por X.A. Touriñán, Eva Fernández, Federico Pérez e Miguel de Lira, con guión de Araceli Gonda e Jorge Coira na dirección. Pola súa parte OlloVivo, a produtora que os irmáns Jorge e Pepe Coira comparten con Gaspar Broullón, segue preparando a produción do novo filme de Ángeles Huerta, O corpo aberto, un western gótico baseado nun relato de Méndez Ferrín e escrito pola directora canda Daniel D. García. E Ézaro Films prepara a primeira longametraxe do realizador vigués afincado en Barcelona Rafa de los Arcos, que leva por título O home e o can e que fala da soidade e das renuncias dun home no seu último tercio de vida aillado na aldea. Estaría interpretado por Manuel Manquiña.
Miramemira, a produtora de O que arde, rodará San Simón, do director Miguel A. Delgado, unha longametraxe de marcado carácter autoral que se move entre dous eixos: o espazo xeográfico da Illa de San Simón na ría de Vigo, e a rutina da prisión.
Manane Rodríguez prepara con Xamalú Films Onde máis doe, unha longametraxe documental sobre a violencia de xénero que pretende estar nos antípodas do tratamento sensacionalista co que se adoitan tratar estes dramas.
Pola súa banda Quique Otero iniciará a finais de 2020 a rodaxe da súa segunda longametraxe, unha década despois de Crebinsky. O seu título é Debuxos animados e conta a historia dun matrimonio en crise que debe afrontar a morte do seu fillo e buscar recursos para repatriar o cadáver vendendo vellos DVDs de debuxos manga.
Tamén se aveciña a rodaxe da nova longa de Alberto Gracia, titulada A parra, e que terá lugar en Ferrol, producida por Fílmika Galaika. Eloy Domínguez Serén vai rodar na primavera a súa curta Rompente, producida por Zeitun Films, que conta a historia dun percebeiro furtivo. A produtora de Felipe Lage traballa tamén no desenvolvemento de I Am Here But You Can’t See Me, de Feyrouz Serhal, e de Montaña ou morte, de Pela del Álamo, sen data de rodaxe aínda. Tamén se agardan novos proxectos para Andrés Goteira e Gaitafilmes coa longametraxe Starmucks e a primeira longa de Álvaro Gago, Algo parecido á felicidade, que está a desenvolver con Matriuska.
Outra das producións que xeran máis expectación é a nova longametraxe do coruñés Alberto Vázquez despois da premiada Psiconautas. Titúlase Unicorn Wars e é unha fábula que parodia o xénero bélico situándoo nun universo fantástico e mitolóxico. Está producida por Abano Producións, que tamén prepara para rodar en 2020 O soño da sultana, de Isabel Herguera, unha película de animación que mestura tres historias de mulleres en distintas partes do mundo e faino usando técnicas de animación diferentes en cada unha delas.
Non están todas as que son pero agardamos ver no horizonte moitas máis rodaxes e proxectos nun ano que de novo anuncia grandes éxitos para o noso audiovisual.
Máis en actualidade:
Nothing found.
A serie en galego máis vista dos últimos anos grazas a Netflix
A serie en galego máis vista dos últimos anos grazas a Netflix
O sabor das margaridas é un caso interesante de como unha serie que tivo unha audiencia modesta na Televisión de Galicia conseguiu chegar a audiencias de moitos países, sendo ademais a primeira serie en galego que se distribúe en Netflix. “Tiveron que facer unha mellora técnica na plataforma para meter a opción de lingua galega, que non a tiñan”; explica o seu produtor executivo, Ghaleb Jaber Martínez, de CTV: “Foi unha pequena tarefa para un informático pero un grande paso para a nosa lingua”.
Ghaleb Jaber está revisando a montaxe da segunda temporada de O sabor das margaridas, que remata a súa rodaxe a finais de xaneiro. “Non contabamos cunha segunda temporada, pero o éxito que tivo en Netflix fixo que se animasen a renovar o contrato nos mesmos termos, e iso tamén empurrou a que a mercase a Televisión de Galicia, malia ter unha audiencia modesta a súa emisión na canle autonómica”, explica o produtor, que considera que “para a TVG foi un puntazo que a unha serie súa de súpeto tivese tan boa acollida nesta plataforma. Iso debería incidir na súa estratexia á hora de apoiar proxectos que se cadra non están tan pensados para o seu público pero apuntalan un dos outros obxectivos da televisión pública, que é fomentar o sector”.
Netflix nunca fai públicos os datos de audiencia da súa plataforma, nin sequera os comparte coas produtoras. “Pero si que sabemos algunhas cousas, como que en Arxentina ao parecer foi todo un éxito, en América Latina en xeral funcionou moi ben e tamén en España. E tivemos algunhas outras pistas como cando vimos en prensa que entraba de número 7 na lista das dez series en lingua non inglesa máis vistas en Netflix no Reino Unido e Irlanda“, explica Jaber.
Con todo, a conversa na rede pode dar algúns sinais do consumo global da serie. En CTV fixeron pola súa conta unha análise do impacto en internet, a través dun software especializado, “porque queriamos ver todos os comentarios en redes, blogs e outros foros para ter unha guía de que era o que máis lle gustara ao público da serie, que cousas debiamos potenciar e cales podiamos mellorar”. Neste sentido indica o produtor que “esta segunda temporada da serie é un pouco máis’“de laboratorio’, e tamén máis pensada para o público que a vai ver en Netflix que para o público en aberto”. Aínda así, estando na TVG seguen querendo tratar de satisfacer os dous públicos, “e veremos ademais se comos capaces de arrastrar á TVG a audiencia galega de Netflix que se enganchou á serie”.
“As televisións xeralistas teñen que buscar novos formatos que sexan compatibles cos novos mercados, para pode confinanciar as producións: o catálogo de Netflix non se pode alimentar só de produción propia”, afirma Ghaleb Jaber, produtor de ‘O sabor das margaridas’.
Aínda que a primeira compradora e cadea en emitir a serie foi Televisión Galicia, o interese de Netflix estivo desde o principio, cando lle foron presentar o proxecto ás oficinas da plataforma en Los Ángeles. Así, coa posibilidade de entrar no seu catálogo, “configuramos a serie dun xeito un pouco máis arriscado do que sería en principio para o público para a TVG: ten unha trama algo máis enrevesada, menos clara do que adoita ser habitual”. Ao final Netflix comprou a serie e estreouna o 31 de marzo, sen apenas publicidade. E aínda así conseguiu logrou ter o seu oco.
O sabor das margaridas logrou así multiplicar unha audiencia que na Televisión de Galicia non fora a agardada, tras o éxito que tivera outra miniserie de CTV, Dalia a modista. “A audiencia en TVG, e en xeral na televisión xeralista está sufrindo unha metamorfose, un momento moi crítico e moi cambiante, onde é moi dificil que funcione a ficción. Dá a sensación de que a xente á que lle gusta a ficción prefire vela nunha plataforma, non quere ser escrava do lineal”, explica Jaber, quen ve claro que “as televisións xeralistas teñen que buscar novos formatos que sexan compatibles cos novos mercados, para pode confinanciar as producións: o catálogo de Netflix non se pode alimentar só de produción propia”.
Neste sentido, apunta que “a TVG ten que funcionar como trampolín desde o que despeguen as nosas ficcións para moverse a nivel internacional” e pon como exempo a Televisión Española “que xa a formatear as súas series a 8×50’, de maneira que sexan moi compatibles para as plataformas, para que estas as poidan comprar logo de pasar pola televisión. “Este modelo débese extender a todas as televisións en abierto e máis aínda as publicas, que teñen o deber de dinamizar un sector enteiro”, recalca, e “conseguir alianzas para poder subir os orzamentos das producións, unha tarefa pendente para que poidamos competir neste mercado sen ir sempre tan afogados”.
A partir de aí, para o produtor de CTV o camiño para impulsar o sector está na coprodución internacional. “As pantallas nacionais son herméticas e difíciles de penetrar, aí as empresas galegas sempre estivemos en desvantaxe”, comenta, “pero no novo escenario xa non temos que petar na porta de Madrid, senón lanzarnos aos mercados internacionais. E temos o potencial para facelo: Galicia ten un estándar de calidade altísimo, somos unha potencia audiovisual e aí están os feitos: fomos quen de convencer antes a Netflix que a Antena 3 ou Telecinco”.
Contidos relacionados
Nothing found.
Ana Míguez, nova presidenta da Academia Galega do Audiovisual
Ana Míguez, nova presidenta da Academia Galega do Audiovisual
Texto: María Yáñez. Fotos: Tamara de la Fuente
O pasado 21 de maio a xunta directiva da Academia renovouse, tras votarse por unanimidade a única candidatura presentada, presidida pola directora de produción Ana Míguez. Ela xa fora vicepresidente na directiva anterior, da que tamén continúan membros como o produtor Álvaro Pérez Becerra as actrices Carmen Méndez e Saamira Ganay ou a maquilladora Susana Veira. Incorpóranse ao novo equipo a actriz e directora Sonia Méndez, o músico e produtor Xavi Font, e os guionistas Pepe Coira e Oscar Cruz.
Ana Míguez, formada na Escola de Imaxe e Son da Coruña, é na actualidade a directora de produción de Portocabo, empresa coa que traballou en proxectos como Auga Seca, Hierro, Os fillos do sol ou O país máis grande do mundo. Na súa traxectoria profesional, que abrangue máis de 20 anos de experiencia, destacan producións de cine e televisión en Galicia e no resto do Estado.
O equipo é en boa parte de recente incorporación. Que cres que achegan estes perfís á directiva da Academia?
Tiven a sorte de traballar na anterior directiva como vogal, un equipo fantástico de perfís tamén moi distintos. Nas dúas buscamos perfís que representen todos os equipos, tanto técnicos como artísticos. Desta directiva están representados todos os sectores, somos traballadores cunha bagaxe moi variada, por idade e por traxectoria profesional, e moi neutrais nas decisións. Cada proxecto é como unha obra, o único que importa e levala a bo fin e que sexa bo para para todos, o importante e que sirva para algo. Pensamos moito no sector en cada decisión, en que todos poidan sentirse identificados e representados. Non é un traballo fácil, pero afrontamos o reto con creatividade.
Cales son as liñas de acción para este mandato e que novos proxectos temos á vista?
Neste ano centramos a continuidade nas liñas de formación, divulgación e internacionalización. Na liña de formación estamos a traballar na realización de obradoiros tanto para profesionais do sector como para estudiantes de audiovisual, como son os Encontros Mestre Mateo ou os obradoiros da SEMUA, e tamén para alumnos de Primaria e Secundaria como os obradoiros de Novos Programadores. Na liña de divulgación mantemos os premios María Luz Morales, a SEMUA, A ilusion é perfecta ou traballos coma estes Papeis da Academia.
A internacionalización foi unha liña aberta pola Academia que tivo moito éxito de participación, cun acordo coa Academia Europea de Cinema para a realización dos Young Audience Awards. Foi unha actividade de gran valor por ser a primeira vez que se realiza un acordo de colaboración directa coa Academia Europea. O prestixio das entidades coorganizadoras no resto de España sitúanos ao mesmo nivel: Academia de Cine Española, Filmoteca de Catalunya, Festival de Cine Europeo de Sevilla, Filmoteca Valenciana e Mostra Internacional de Cinema Educatiu (MICE) de Valencia. Celebráronse na Coruña e foi a cidade de España que máis participantes tivo a pesar de ser o primeiro ano que organizabamos o evento.
Fixemos tamén un acordo coa Academia Portuguesa de Cinema, para achegar os Premios Sophia e os Mestre Mateo aos espectadores, e que podan gozar deles con encontros e proxeccións. Realizouse a proxección dos gañadores dos Sophia no CGAI, e estamos a traballar na proxección dos traballos dos Mestre Mateo en Portugal nunha nova actividade.
No ano 2019 realizamos 37 actividades que contaron cun total de 5.577 asistentes. O balance respecto ao ano pasado é positivo xa que cun menor número de actividades logramos aumentar a asistencia. Este ano manteremos estes proxectos pero estamos a traballar en novas liñas en fase de desenvolvemento.
O 2019 foi o ano no que a Academia puxo máis o foco nun vello tema pendente, o cinema e a educación. Que iniciativas hai en marcha? Cal é a túa valoración do traballo feito e que queda por facer?
Se cadra é o foco ao que máis atención prestamos. Todas as iniciativas comparten o obxectivo de favorecer o diálogo entre o audiovisual e a educación. A educación non só dirixida a formar futuros traballadores do sector, tamén a formación de espectadores críticos e a promoción do talento audiovisual galego entre a mocidade. Foron moi positivos os Encontros de Docentes de Cultura Audiovisual, as Sesións Cinéfilas nos centros de ensino, así como os obradoiros Cineclube. Cos coñecementos adquiridos nestas actividades, e prestando especial atención ás demandas dos docentes e alumnos naceu Fiestra. Fiestra será unha plataforma de uso exclusivo para centros educativos de Primaria, Secundaria e Bacharelato e sairá cunha selección dunha serie de obras acompañadas do seu correspondente material didáctico. Este catálogo irá incorporando novidades e esperamos que medre. Paréceme unha liña de traballo moi positiva na formación de espectadores consumidores de audiovisual galego, pois nestes encontros aprézanse os valores culturais que aportan as nosas obras e xeran debate entre o alumnado, non só nas aulas senón tamén no ámbito familiar.
Os Premios Mestre Mateo van facer no 2020 a súa 18ª edición. Entrando xa na maioría de idade, credes que se adaptan á dimensión e diversidade do sector neste momento? A directiva estuda algunha evolución a curto ou medio prazo?
Neste punto temos moita diversidade de opinións e comezamos a traballar na creación dunha comisión entre os socios, coa idea de facilitar o diálogo con achegas, tanto en críticas como en melloras. Queda moito traballo nese sentido. En primeiro lugar nunha revisión das bases e dos conceptos. Falamos sempre de separar o cine da televisión, iso suporía demasiadas categorías, pero tamén as novas formas de ver televisión marcan cambios. Poño un exemplo: se separamos cine e televisión, entón entrarían na mesma categoría unha serie e un programa, polo que hai quen ve preferible separar ficción e non ficción. Pero valoras igualmente as series que o cine? Do mesmo xeito, unha serie feita para unha plataforma estaría na categoría de serie web, entón non serían valorables canda as series web de menor orzamento, que son un escaparate perfecto para novo talento e requiren un maior esforzo, polo que habería que redefinir serie web e as súas categorías. É un amplo debate que temos presente, mais non se poden facer cambios á lixeira. Trátase de poder premiar e valorar os traballos con igualdade dentro da súa categoría, temos moi bos traballos que merecen recoñecemento, e cada vez temos máis nivel.
Que balance facedes da Axencia de Cooperación Audiovisual (ACO) no seu primeiro ano e medio de vida? Que retos ten por diante?
A ACO foi unha iniciativa impulsada polo Concello da Coruña e materializada pola Academia, que naceu coa intención de crear un apoio á industria a través do desenvolvemento de proxectos e da dinamización dos nosos recursos, tanto técnicos como humanos, co fin de xerar emprego no sector. Atendeu máis de 70 proxectos desde a súa apertura, entre asesorías, tramitación de permisos e consultas. Se ben é unha valoración en positivo, temos pendente o traballo de posicionar Galicia como lugar de rodaxe. O audiovisual galego e o seu talento están nun bo momento, agora debemos poñer en valor ese talento para atraer novos proxectos.
Parece que hai acordo en que o sector está a vivir un bo momento en Galicia. Pero que cousas quedan por mellorar?
Como dicía, o valor máis preciado que temos en Galicia é o talento, e debe ser premiado desde as institucións nas axudas a proxectos. Os momentos de crises fixeron medrar as produtoras, moitas buscaron saída tentando producir desde aquí cara a fóra, con moi bos resultados. Os tempos e maneiras de consumir audiovisual están cambiando, e esa timidez e zona de confort na nosa maneira de producir tamén está a mudar. O noso audiovisual estase a posicionar nos pitchings, nos mercados, nas plataformas, búscanse novos modelos de financiación, estamos abertos á coprodución e é un bo camiño. Hai uns anos nos mercados buscabas darte a coñecer, hoxe o noso talento é exportable, xa nos buscan. Fáltanos crer na nosa marca, pero para vendela debemos unir o sector. Debemos ter presente que os novos sistemas de explotación abren un novo camiño na produción. Demostramos que sabemos producir, agora temos que posicionarnos.
Anteriores directivas puñan o foco en retos a mellorar como a igualdade de xénero, ou a precariedade do sector. Seguen sendo prioridades? Como se poden abordar estes problemas desde unha asociación profesional como é a Academia?
Segue a ser unha prioridade. Tras publicar o decálogo seguimos a traballar na igualdade mantendo aberta unha comisión. O primeiro paso foi facer análise dentro da propia Academia, aplicando o decálogo tanto na nosa documentación como na comunicación. En todas as actividades impulsadas pola Academia faise unha valoración previa que confirme que estamos a cumprir, é importante dar exemplo. O informe que vén de publicar o Consello da Cultura Galega, impulsado pola Academia xunto con outras asociación do sector, vén corroborar esta situación sociolaboral das traballadoras nos sectores do audiovisual e nas artes escénicas. O informe sentencia falta de conciliación, e as mulleres ocupan menos postos de responsabilidade e cobran menos. Agora mesmo na Academia estamos a traballar en abordar o problema en positivo, desde a educación e formación, e sobre todo tentando de non culpabilizar. A igualdade real debe ser entendida, non imposta. Todos estamos a aprender neste tema.
«(Mudar os Mestre Mateo) é un amplo debate que temos presente, mais non se poden facer cambios á lixeira. Trátase de poder premiar e valorar os traballos con igualdade dentro da súa categoría, temos moi bos traballos que merecen recoñecemento, e cada vez temos máis nivel.»
No que respecta á interlocución con outras entidades, tanto asociacións profesionais dentro de Galicia, Academias audiovisuais doutros territorios ou institucións dedicadas ao audiovisual, que lugar ocupa a AGA e como se desenvolven as distintas colaboracións?
Recoñezo que nese sentido temos moito traballo por diante. A labor das asociacións do sector como CREA, AGAG ou a AAAG, por poñer algún exemplo, merece un aplauso, pois todas as actividades que levan a cabo son abertas e promoven compartir e crear sinerxias dentro do sector. Igual que as actividades do CLAG ou de Agapi. Gustaríame poder facer máis actividades en conxunto. Desde a formación da directiva estamos levando a cabo reunións coas institucións co único fin de compartir e conciliar intereses, desexos e inquedanzas e está a ser moi positivo, pero debe ser un diálogo reiterativo. En relación ás demais Academias audiovisuais, xa se fixeron dous encontros a nivel estatal, na Coruña e en Zaragoza, e está a ser moi positivo o acordo coa Academia Portuguesa.
Estades satisfeitos co crecemento do número de socios? E coa súa participación?
A día de hoxe, en 2019, houbo 38 altas e 28 baixas. O total de académicos son 382. Por suposto gustaríanos que medrase a comunidade, pero si que estamos a notar unha maior participación nas actividades e á hora de achegar opinión. A min gústanme as críticas, pois son a mellor maneira de decatarse dos erros e intentar emendalos. Intentamos mellorar a comunicación cos nosos socios, e tamén invitalos a esa participación. Os académicos son os que deben construír a Academia, as directivas deben ser unha guía.
Como tratarías de convencer a profesionais que aínda non están asociados para que se asocien?
O camiño correcto é traballar en construír unha Academia que sexa un referente do que formar parte, que faga logros por si mesma. Iso conséguese con feitos, non con palabras. Prefiro pensar en facer proxectos que conviden a participar, creo que é mellor que convencer.
O 2019 na Academia
Nothing found.
Beli Martínez. Unha produtora "kamikaze" empurrando o Novo Cinema Galego
Beli Martínez. Unha produtora “kamikaze” empurrando o novo cinema galego
Texto: María Yáñez. Fotos: Tamara de la Fuente
Se a figura do produtor en calquera película adoita non ser a máis relevante, no cinema de autor case todo o protagonismo o levan os directores. Pero hai figuras na produción detrás que tamén marcan carácter, e o caso de Beli Martínez (A Guarda, 1980) é un exemplo. Leva dez anos acompañando o novo cinema galego como produtora e tamén como investigadora e docente.
Coa súa empresa Filmika Galaika produciu filmes como Vikingland (Xurxo Chirro, 2011), Arraianos (Eloy Enciso, 2012) ou Jet Lag (Eloy Domínguez Serén, 2014), que conquistaron importantes festivais como o FID de Marsella ou o de Locarno, e este ano levou varias das súas últimas producións a festivais como o de Toronto ou Mar del Plata. Acaba de estrear en salas Longa noite de Eloy Enciso e o vindeiro ano verá a luz Eles transportan a morte, de Helena Girón e Samuel M. Delgado. Ademais está detrás de proxectos colectivos como Visións ou Proxecto Socheo.
Como te definirías como produtora?
Uf, non sei, déixame pensalo, contéstoche nun anaco.
Dinos entón como chegaches a ser produtora de algúns dos títulos máis importantes do Novo Cinema Galego.
Empecei en 2008 en Filminho, aquel festival que programa Xurxo Chirro entre Tomiño e Vilanova de Cerveira, axudeille na organización do festival. Alí coñecín xente como Martin Pawley ou José Manuel Sande, que escribira o guión de Arraianos con Eloy Enciso e daquela os dous buscaban alguén que lles producise a película. Eu xa tiña traballado de produtora noutras empresas, sobre todo en televisión en Madrid, facendo documentais convencionais. Entón díxenlle que si a Sande, despois coñecín a Eloy e xa enganchamos a facer a peli. Empezamos cun equipo moi pequeno, a primeira parte da rodaxe foi bastante desastre e acabamos os catro moi fartos uns doutros. A segunda parte fíxose dous anos despois, cando se refinanciou o proxecto, e xa o desfrutamos doutra maneira, pasámolo moi ben. Estabamos Eloy, Mauro Herce na fotografía (era o primeiro traballo que facía, agora é finalista dos Goya por O que arde) e no son Joaquín Pachón, que agora traballou en Longa noite e en Eles transportan a morte). Eu estiven implicada no proxecto desde o principio, e gústame traballar así, desde a propia idea, ir analizando os guións, a investigación, os pasos previos, o casting, as localizacións… e despois estar aí no proxecto de forma activa, ir á rodaxe e traballar como unha máis.
Despois de Arraianos veu Vikingland, proxecto punki onde os haxa. Aí non había rodaxe, pero fixen toda a dixitalización das cintas, mentres facía o DEA da Universidade. O meu traballo foi dixitalizar, ver as montaxes con Xurxo e distribuila en festivais. Un proceso de acompañamento máis que buscar cartos, porque se fixo sen orzamento. E aí si que foi o momento no que dixen: non me interesan os proxectos convencionais. E vin que non só hai unha forma de facer cine, hai moitas fóra do manual que che dan nas facultades. Eu prefiro buscar a maneira que me pide cada película e facelo con liberdade, adaptando o proceso ao que precisa cada director. Gústame moito traballar con xente nova que está empezando, tamén con primeiras longametraxes. Aí hai moito de descubrimento e estás axudando, asesorando, acompañando.
Fixeches a túa tese sobre o novo cinema galego, e es a primeira que investiga sobre el. En que momento decides poñerte a teorizar sobre isto?
Eu empezara o doutoramento e ao principio, como a maioría da xente, non tiña moi claro de que quería facer a tese. Viña de facer o DEA sobre Arraianos, sendo moi práctica, porque esa experiencia era o que tiña máis próximo. E vin aí unha vía, quería poñer o ollo sobre ese tipo de cinema documental que estaba emerxendo. Daquela aínda non había apenas longametraxes pero vías claramente que había autores que ían ter moito que dicir. Empezaba a haber xente a traballar nun documental diferente, empezaba a haber certos axentes… e para min era moito máis fácil investigar sobre aquel mundo que tiña preto. Lembro, cando aínda estaba a decidir a tese, que falei con Eloy Enciso: eu estaba pensando en facela do bum do documental en Barcelona, que se estaba a dar a comezos da década, e Eloy díxome; non, en Barcelona xa se saben facer eles mesmos a ola, nós temos que facela do que pasa aquí. E creo que ese foi un dos mellores consellos. É todo tan cercano que vas unindo ideas e conexións coa xente coa que traballas. Ás veces fago a broma de que a miña tese fíxena a golpe de whatsapp, preguntándolles datos a colegas. Eu tiña toda a conciencia da importancia de facer a tese nese momento para darlle cabida a este novo cine na Universidade, dalgún xeito estás institucionalizándoo tamén. A tese lina en 2015. Agora abandonei un pouco a vida académica porque non me dá a vida. O último que fixen foi unha ponencia en Territorios y fronteras, o congreso que fan no País Vasco. Aí falei de Diana Toucedo. Tituleina “Kamikazes, exploradoras e precarias”. Ves? Mira, se queres que me defina como produtora aí o tes, isto mesmo: kamikaze, exploradora e precaria.
A túa tese foi, como dis, un achegamento urxente, pero agora xa pasaron uns anos. Que balance facemos desta década de explosión do novo cinema galego? Temos xa perspeciva para velo doutra maneira?
É un debate interesante o de saber en que punto estamos. Porque por exemplo O que arde non pode ser xa considerado novo cinema galego, non sei se “post novo cinema galego” ou cinema galego directamente, sen máis adxectivos. E en maiúsculas ademais. Porque está a ser un referente para todo o mundo. Se lle falas a calquera en Toronto, Rotterdam, etc de novo cinema galego non lles dis gran cousa porque eles non coñecen o outro cinema, nunca viron o “vello cinema galego”, se queres chamarlle así. Para eles todos os referentes son Óliver, Eloy… é unha pasada. Lembro que cando empezabamos a ir con Arraianos ou con Vikingland a festivais tiñamos que andar sempre explicando: somos de Galicia, no noroeste de España, temos unha lingua propia… e mira agora, que ata Thierry Frèmaux, director do Festival de Cannes, un dos axentes máis importantes do cine a nivel internacional, o día que anuncia a presenza de O que arde en Un Certain Regard preséntaa como película galega. Aí hai un cambio: que ese señor xa saiba grazas aos nosos cineastas que Galicia existe é unha pasada, é onde se ve esa evolución. Somos alguén e somos relevantes. Estes días que estiven no festival de Mar del Plata arrasou o cinema falado en galego-portugués, porque gañou O que arde o premio á mellor película e mellor guión e a portuguesa Vitalina Varela de Pedro Costa o premio á mellor dirección, Longa noite unha mención especial… isto é un cambio moi grande: cando os cinemas moi moi periféricos, que eran totalmente alleos á industria están levando todos os premios, aquí algo pasa.
«Se lle falas a calquera en Toronto, Rotterdam, etc de Novo Cinema Galego non lles dis gran cousa porque eles non coñecen o outro cinema, o vello cinema galego se queres chamarlle así. Para eles todos os referentes son Óliver, Eloy… é unha pasada.»
Como empezastes a entrar nos festivais con esas películas que comezabades a facer?
En gran medida empezamos a entrar nese circuíto cando escollen Todos vós sodes capitáns, de Óliver Laxe, no Festival de Cannes de 2010. Antes diso só estaba Alberte Pagán, que colleitaba algún premio de ensaio cinematográfico en Cataluña, e pouco máis, tampouco había tantos festivais como hai agora. O cambio grande vén cando a Óliver o elixen a primeira vez en Cannes e a partir de aí el empeza a ter contactos, que é o que ao final importa, coñecer os axentes. Óliver é un tipo moi xeneroso, e cando nós tiñamos rematada Vikingland en 2011 empezou a mostrarlla a xente que coñecía doutros festivais, como o FID Marsella, e alí enseguida a colleron. Logo a partir de estar en Marsella empezas a coñecer máis axentes, cada ano vas enviando unha peli, e iamos nós aos festivais, a maioría das veces pagando do noso peto. Non había as axudas que hai agora para ir a festivais, iamos a Locarno e a eses sitios cunha man diante e outra detrás.
Pero é imprescindible estar alí porque empezas a coñecer a xente, a ver ben de que vai cada festival para poder cribar un pouco e decidir a cal vai cada película… e fas esa rede informal, que é o mais importante. Tamén nos axudou moito o viaxar xuntos, sempre facíamos por ir varios de nós. Ao principio sempre nos dicían “ahí viene el lobby gallego”, porque ademais gústanos pasalo ben e onde imos nótase a nosa presenza. Iso uniunos dunha forma moi especial, non soamente para ir de festa ou facer contactos. Esa convivencia crea un vínculo tal que cando tes algún problema tamén te sentes arroupada, os compañeiros danche ánimo, ofrécenche axuda. Somos un pouco ‘clan’ e isto en Madrid ou Barcelona non pasa.
Desde fóra si que dá esa impresión de que o movemento que vós creastes é de xente unida, colaboradora… se cadra isto non é o máis usual na cultura galega.
Ben, houbo máis movementos colectivos na cultura galega. Estaba o grupo Atlántica, o mesmo grupo Nós e moitos outros que fixeron bastante piña. É que, a ver, somos catro. Se disparamos contra nós mesmos, se nos poñemos a competir entre nós non facemos nada. De haber un inimigo está noutro lado. Ademais hai aínda moito que facer e seguir co traballo pedagóxico de que por máis que brillen os éxitos do noso cine aquí segue habendo moitos problemas. Temos sempre que estar recordándolle á Televisión de Galicia que compre estas películas, á Agadic que meta máis orzamento… aí non nos podemos despistar nese sentido, seguimos con esas loitas. Outro traballo que fixemos neste tempo foi irlle cambiando á xente das institucións a súa percepción por este tipo de cine e agora en moitas ocasións son aliados, tiveron o seu proceso de entender que era o que estaba pasando e por que era importante apoiar este cine. E iso é un labor pedagóxico que temos que seguir facendo, insistir, ser pesados. Porque coidado, estes matados algo fan polo país. Se cadra O que arde é moito máis efectivo que facer unha campaña de Turgalicia, o feito de colocar unha aldea da auténtica Galicia baleirada no mapa, falar dun pobo, facer que a xente da zona se sinta orgullosa de ser de aí por primeira vez en moito tempo. Todo iso é importante, tamén á hora de pensar as políticas do audiovisual, e é a pedagoxía que temos que seguir facendo. Porque se non o facemos en calquera momento caemos en desgraza outra vez. As institucións se non as tes implicadas pódente deixar caer.
E que peticións concretas lles facedes ás institucións?
A Televisión de Galicia ten que ter un apoio claro, non pode dubidar en ningún momento se estar ou non nun filme deste tipo. Eles din que é cine moi difícil de programar na nosa televisión. Pois señores, esa televisión é a forma que teñen vostedes de facer que moita xente acceda a este cine. Eu creo que en todos os proxectos financiados pola Agadic debería entrar a TVG automaticamente. Iso para empezar. E despois que entendan que, se ben algunhas destas pelis ao mellor son son difíciles para o gran público porque non son convencionais, eles tamén teñen que facer ese labor pedagóxico como medio de comunicación público. Eu sempre lles digo que teñen que programar o cine doutra maneira, non de calquera xeito, coidalo, poñer alguén a que o presente e lle dea contexto, facer entrevistas… algo tipo Versión Española en TVE, é imprescindible ter eses contidos. Porque a TVG ten unha capacidade fundamental, que é chegar a toda Galicia. Miña nai non pode ir ao cine porque o máis cercano está a 60 kms e ela non conduce. E a miña nai é o publico obxectivo da TVG, é a forma que ten para chegar a ver as miñas películas. Quen di miña nai di unha persoa do Courel, de Valdeorras… aí a tele non pode baixar a garda, ten que apoiar de forma decidida, sen titubeos, e ás veces titubean moito con este tipo de cine. Temos escoitado en xuntanzas alí respostas que son denigrantes.
En canto á política cultural, unha cousa está clara: se aumentamos o número de creadores e creadoras, aumentamos o público e tamén crece a visibilidade do noso cine, o que non podemos ter son os orzamentos de hai 5 ou 6 anos, que están estancados. As partidas orzamentarias teñen que aumentar. Porque agora ves que realmente o nivel dos proxectos é moi alto e que quedan fóra proxectos interesantes, de autores importantes que moita xente está agardando, e que malia ter unha calidade alta non entran porque o orzamento non dá para máis. Nas axudas ao talento sería tamén importante que aumentase a partida, favorecer a nova creación. E tamén favorecer a distribución, non só facer un catálogo por ter un catálogo. Nós a distribución a festivais sabemos facela nós, pero unha xente nova que non coñece e non sabe como moverse como o fai? Ese é un apoio que debería dar Agadic de forma activa, como pasa noutras comunidades. Movendo realmente ese catálogo. A xente da política audiovisual galega debería xa coñecer os programadores dos festivais e ser proactiva á hora de enviar películas, falar cos axentes, etc, para mover o traballo da xente nova.
«A TVG ten que programar o noso cine doutra maneira, non de calquera xeito: coidalo, poñer alguén a que o presente e lle dea contexto, facer entrevistas… algo tipo Versión Española en TVE, é imprescindible ter eses contidos.»
Pódese vivir do cine de autor en Galicia?
Si, mal pero si. Está complicado, pero poderíase, deberíase. Normalmente tes que complementar con máis cousas: con clases, con outras actividades. Os cineastas son moi precarios, e menos mal que agora están empezando a ter unha porcentaxe sobre o filme, como produtores executivos, para que poidan beneficiarse tamén do éxito e dos rendementos futuros da película. Ao final tamén eles arriscan moito e fan un esforzo tremendo na promoción, acompañando a peli nas salas. E no fondo os produtores conseguimos as axudas grazas á figura do cineasta. O que hai ao mellor é que redeseñar o sistema, buscar alternativas e vivir se cadra máis modestamente, si. Porque vivir vivimos, ninguén morre de fame aquí. Pero é certo que ninguén de nós está vivindo exclusivamente de facer cine. É moi complicado, e máis nestas pelis que che pode levar catro anos facelas, non chegas nin sequera a mileurista.
O cine de autor pode ser rendible, e sobre todo ten un percorrido a longo prazo. O que é destrutivo é esta dinámica de estar unha semana nos cines e chao, xa te eliminan. Creo que Longa noite pode funcionar a longo prazo, en canto a xente vaia comentando o diferente que é esta película, moi dura, moi cañera. Este sistema tan curtopracista que nos está a marcar a industria non funciona. Nós agora xa estamos empezando a deseñar unha especie de xira por universidades norteamericanas o ano que vén. Esas cousas son rendibles porque alí a xente paga polos pases. Iso é moito traballo e normalmente a distribución da peli por todo o mundo asúmela ti. Con Longa noite valoramos ter un axente de vendas, pero ao final decidimos que non: a través dos festivais xa temos distribución en varios países e o que falta podo facelo eu. Acabo integrando esta distribución dentro do meu traballo.
Que lle dirías á xente que empeza, que se ve inspirada por vós e que quere seguir o voso camiño?
Eu, que dou clase, vexo a xente nova demasiado relaxada. Non ve nin valora o noso esforzo. Admírannos e ven os éxitos, pero non ven o traballo que hai detrás, os “non” que tes que escoitar por cada “si” que recibes, as decepcións porque non te collen en determinado festival, porque che falla unha parte do financiamento que agardabas… en fin, o traballo do día a día, que é moi duro. Cando me preguntan os rapaces que consello lles daría eu dígolles: non vos dediquedes a producir películas, hai que estar moi tolo. No fondo entendo que é algo paixonal, que che ten que gustar moito. E o sistema tampouco está a favor deles porque as axudas seguen igual: as de talento danse a cinco curtas e algunhas delas acábaas levando xente xa coñecida, directores que xa fixeron algunhas cousas. Iso non ten por que non ser así, pero hai que abrir e facilitar que entre xente nova, nós xa somos uns puretas.
Eu creo que a mensaxe bonita que hai aquí é que con ganas, con boas ideas, con traballo podes chegar a onde queiras. Hai exemplos claros que no fondo son propostas moi modestas, moi propias, e con elas temos chegado moi lonxe. Era impensable hai 10 anos estar en Cannes tres veces ou que haxa mínimo unha peli galega cada ano en Locarno, Berlín, Toronto… ou que unha peli como O que arde faga o que fixo nas salas, o éxito de Lois Patiño cun cine tan marciano… estanse a romper unhas estruturas que eran moi molestas. O noso aínda que era un sistema moi pequeno era moi ríxido, antes era o cinema dos produtores e agora é o cinema dos directores.
Hai vocacións de directores, pero hai xente que queira ser produtora?
Pouca. Directores hai moitos, mais produtores que arrisquen a facer este tipo de proxectos cantos hai? É moi difícil se non hai produtores. Como Jaione (Camborda, que autoproduciu a súa ópera prima Arima) vai facer a súa segunda longa ela soa? Non podemos permitilo. Non é bo para ninguén. Tamén che digo que hai que ser moi pringado para querer ser produtor, ou ter un carácter que non todo o mundo ten. Estamos nisto porque nos gusta, pero temos que ter moito aguante, son procesos moi longos, moi precarizados e os egos son moi altos nalgúns momentos, para o bo e para o malo. Cando hai decepcións, mala recepción do filme, etc tes que apoiar o director. E tamén cando hai éxito tes que baixalo ao planeta Terra.
Contidos relacionados
Nothing found.
Andrea Vázquez. Inocencia e coraxe para producir ‘O que arde’
Andrea Vázquez. Inocencia e coraxe para producir ‘O que arde’
Texto: María Yáñez. Fotos: Tamara de la Fuente
A pesar do logro histórico de acadar máis de 65.000 espectadores con O que arde, e da gran exposición mediática do seu director, Óliver Laxe, pouca xente coñece a produtora detrás deste éxito, a persoa que levantou a película desde unha empresa de producción minúscula, Miramemira. Andrea Vázquez (Vigo, 1981) fundou esta produtora hai xa 13 anos para traballar en audiovisual relacionado coa arte contemporánea é un caso atípico no sector, xusto o que un filme tan especial e complexo como O que arde precisaba.
Fálanos un pouco da traxectoria de Miramemira antes de chegar á produción de O que arde.
Comezamos no 2006, logo de que Damián Varela e mais eu nos coñeceramos estudando cine en Vigo. Sempre tiveramos inquedanzas de facer algúns traballos, curtas e así. Cando empezamos coa empresa eu levaba un tempo estudando Historia da Arte, e a partir dos contactos que fixera comezamos a traballar facendo audiovisuais para exposicións, colaborando co CGAC, a Cidade da Cultura ou a Fundación Granell. Tamén faciamos vídeos para artes escénicas, desde Rut Balvís e Pisando Ovos ata Voadora. Estas foron as nosas vías de traballo desde que empezamos, e sentímonos afortunados de manternos a flote durante máis dunha década facendo este tipo de traballo. Ata que chegou Óliver.
E como vos metedes nesta aventura? É a primeira longametraxe que facedes?
O meu socio Damián si que se adentrara a facer traballos máis autorais que tiñan que ver con videodanza e artes do movemento. Tamén tiñamos un pé metido nalgúns proxectos de ficción e documental, como o que realizamos sobre o fotógrafo Baldomero Pestana. Pero sempre era no ámbito artístico ou de museos. O proxecto de O que arde chegou a través de Analía G. Alonso, que nos dixo que Óliver Laxe estaba a buscar produtores en Galicia para unha película que ía facer aquí. Analía traballaba en produción pero non tiña daquela produtora, e Óliver queria tela de aliada para compartir o traballo coa empresa que se sumase ao proxecto. E ela comentoumo a min. Eu non estaba segura, nunca producira nin unha curtametraxe nin nada así. O meu campo era máis o da edición e a realización.
A nosa primeira reunión con Óliver foi por videoconferencia, el estaba en Irán, o son cortábase todo o tempo e entendiamos frases soltas. El tiña un guión moi primixenio dunha peli que quería rodar nos Ancares, na casa da súa nai. Dicíanos que quería filmar o lume dun incendio. Non nos contou moito máis, pero co poder de comunicación e de sedución que ten, con ese par de frases soltas meteunos no proxecto. Tivemos dúbidas, claro, de se meternos ou non, pero tendo unha oportunidade así pareceume que era estúpido non probar. E con moita inocencia e ilusión acabamos embarcándonos.
Por que cres que vos elixiu a vós?
Xurdiu de xeito bastante natural, non sei se falou con máis xente ou non. Pero tampouco foi para nada algo azaroso. Óliver sabía moi ben o que facía e a idea de traballar cunha produtora que non tivese experiencia previa adecuábase ao que buscaba: el podía dalgun xeito esculpir o produtor que precisaba para esta película. E así foi: eu de entrada nunca puña unha negativa nin os límites claros porque os descoñecía. Con toda a inocencia e ilusión exploraba sempre todas as posibilidades antes de dicir un non. E isto era importante para a película. Non viña con determinados pilotos automáticos que cando xa tes máis experiencia se activan por inercia para determinar o que se pode facer e o que non. Agora vexo esa inocencia e hai moitas cousas que faría doutro xeito, pero naquel momento era necesaria.
Cales foron os principais retos á hora de abordar a produción desta película?
A película é moi complexa de principio a fin. Filmamos en 16 mm, en zonas de montaña con difícil acceso e con clima adverso. Cando filmas en celuloide os seguros pídenche que envíes os rolos ao laboratorio cada dous días, a loxística dos envios é importante e facelo desde alí non era nada doado. Logo a rodaxe fíxose en catro tramos en dous anos, co cal tivemos que cambiar de equipo varias veces e houbo que comezar de cero en varias ocasións. Outras dificultades: a secuencia inicial dos eucaliptos, para a que tivemos que crear un plan de prevención de riscos laborais único; tivemos que traballar con animais, tivemos que traballar con actores non profesionais… ainda que debo dicir que iso non me pareceu tan complexo. En fin, todas estas complexidades que se cadra outra persoa que leva máis producións enriba pode ver con reticencias e con medos lóxicos, nós afrontabámolas con excitación, coma se fose o máis normal do mundo. Por exemplo, iamos á Consellaría do Medio Rural a pedir cousas que non eran nada habituais, pero como nos vían tan confiados non puñan problema. Así fomos quen de sacar todo adiante.
No que atinxe á busca de financiamento, nunha primeira parte si que fomos moi herdeiros de todo o traballo que acadara antes Óliver e Zeitun Films con Mimosas: os primeiros pasos a dar para conseguir as axudas de Agadic ou a participación da TVG foron máis doados polo nome e o currículo de Óliver, así como a parte internacional á hora de conseguir a coprodución francesa. Logo nun momento dado as matemáticas fixéronse máis complexas coa coprodución e foi cando falamos con Xavi Font, que ademais de estar vinculado ao cinema como compositor e produtor musical, tiña todo este pasado como director de banco e facilidade cos números. Así empezou como director financeiro da película, para acabar sendo produtor executivo. O seu rol requería unha mente moi boa coas finanzas pero tamén esa sensibilidade artística que el ten.
Cal foi a parte do traballo que máis gozaches?
Aínda estamos rematando, preciso pechar todo o círculo para facer unha reflexión máis profunda do que foi toda esta experiencia de tres anos. Pero lembro con moito cariño a primeira parte, cando estaba todo por facer, as primeiras viaxes con Óliver para coñecer os Ancares, a casa da nai, os veciños, os animais, como cociñaban, como se movían… toda esa primeira parte na que ves como se vai cociñando o guión, que cousas entran e cales non, e por suposto o casting, coñecer a Amador e a Benedicta. Logo a rodaxe é moi emocionante porque todo isto no que traballaches empeza a materializarse e a coller vida.
«Óliver sabía moi ben o que facía e a idea de traballar cunha produtora que non tivese experiencia previa adecuábase ao que buscaba: el podía dalgun xeito esculpir o produtor que precisaba para esta película.»
A gravación das secuencias do lume e ter estado alí é algo que me queda como experiencia de vida. Imaxina, fomos oito persoas, no verán de 2017. Queriamos filmar lume real e as brigadas aceptaron que fosemos a condición de que pasásemos as mesmas probas ca eles. Primeiro tivemos que facer as probas físicas e médicas e despois fixemos un curso que nos deron alí os mesmos brigadistas. O día que chegamos cando xa había lume, era de día aínda e era todo fume, non podiamos ver nada. E de repente vimos unha motobomba calcinada, daquela pensamos “onde nos estamos metendo”. É o que dicía da inocencia, fíaste mais da excitación de estar na película que dos posibles riscos ou consecuencias. Agora vexo o resultado e valoro esa parte do traballo que consiste en saber manexar o medo.
E a principal aprendizaxe?
Traballar con Óliver é unha experiencia intensa. É unha persoa que non admite moi ben as limitacións, isto fai que ti tamén te cuestiones as tuas propias posibilidades. Lévate moito ao límite. Tamén grazas a isto coñecín partes da miña persoa que tiña máis acomodadas. Pola parte profesional a aprendizaxe foi inmensa. Eu comecei a traballar moi nova, estudei algo cine pero tampouco nunha gran escola, sempre tivera a espiña cravada de non facer estudos máis avanzados e agora tiven a oportunidade de facer ese master en cine que non tivera.
A experiencia de ir a mercados e a festivais tamén era nova para vós.
Como produtora si, o primeiro ao que asistín foi Cinemart en Rotterdam, foi complicado porque era a primeira vez e vas en desvantaxe porque non coñeces a ninguén, teñen que presentarche a xente de cero, falar en distintos idiomas… e tamén tes que interiorizar a película para presentala e vendela, foi un reto importante. Pouco a pouco vas coñecendo máis xente e tamén buscando unha maneira propia de falar da peli e de atopar o teu sitio, de ver onde comeza e remata o teu traballo. E logo todo o demais veu da man de Óliver, el xa tiña moitísimos contactos e fomos aos mercados moi reforzados.
Como estades vivindo o éxito da película? Que vos produce máis satisfacción?
O éxito persoalmente estouno vivindo de maneira bastante tranquila. Se cadra por esa inocencia sempre vin isto como unha posibilidade, vin que sería unha película grande desde o principio. Logo cando coñeces máis o medio ves a dificultade de chegar ata aquí, chegar ás salas, enchelas… O máis satisfactorio é sobre todo ver como recibe a película a xente e como a fai súa unha obra que levas cociñando durante anos. Que se sinta identificada, tanto a xente de aquí como de fóra, que sintan que é unha película que trascende.
Gañastes cartos?
Pois mira, aínda non. É que os produtores sempre cobramos ao final, hai que facer as contas. As cifras de publico en salas están a ser moi importantes para un filme coma este, pero entre coprodutores, distribuidores e demais o pastel repártese bastante. Temos aínda que pechar o círculo para poder entender todo o que é a produción e o que conleva facela. De todas maneiras, aínda con toda a repercusión e toda a asistencia de público, do cine vívese moi xusto. Se calculas todo traballo, o tempo, a implicación e os riscos, o balance é moi axustado neste tipo de películas, mesmo cun caso de éxito. Avaliarémolo dentro duns meses, pero o que vou intuindo é así.
«Moita xente da comarca dos Ancares colaborou de xeito natural porque eran veciños de Óliver. Que o filme teña este impacto no territorio, facer un deseño de produción pensando no lugar é beneficioso para todo o mundo. E non só desde o impacto económico, penso tamén no impacto emocional.»
Que proxectos tedes agora en marcha?
O proxecto máis inmediato chámase San Simón, e é unha longametraxe sobre a illa do mesmo nome e o seu pasado como prisión franquista e campo de concentración. O director é o manchego Miguel Angel Delgado e coproducimos coa súa empresa Morelli Producciones, que está en Madrid. Como produtora teñen unha traxectoria moi similar á de Miramemira, veñen do ámbito cultural e expositivo e esta vai ser a súa primeira longa de ficción.
Que tipo de produtora vos gustaría ser no futuro?
Aínda precisamos algo de tempo e distancia, pechar a experiencia de O que arde para ver cara a onde imos. Preferimos ir paso a paso. A realidade dunha produtora pequena como a nosa é que sempre tes que compaxinar, sacas unha película cada dous ou tres anos e vala combinando coa parte de audiovisuais máis promocionais no ámbito da cultura. En cine os proxectos que nos vexo producindo son deste tipo, que requiren investigación, que beben do real, que teñen un perfil autoral e pero non é un cine ensimesmado. E tamén que teñan esa parte autoral na propia produción, unha produción que se adapta a que os intereses creativos do proxecto vaian por diante.
Que camiños cres que abre o éxito de O que arde para outras películas galegas?
O que deberiamos facer é seguirnos esforzando para manter ese público que foi ver O que arde, non deixalo marchar. Iso é un traballo común: desde as produtoras, desde a distribución e tamén desde as salas. Temos salas que se están implicando e dunha maneira moi valente están poñendo toda a enerxía en proxectar películas galegas. Logo está a implicación dos equipos en acompañar os filmes. Parte do éxito de O que arde é que Óliver Laxe foi a moitos sitios presentar a proxección: hai que facer bolos, gañar a sala, facer do cinema un encontro para a reflexión. Á xente gústalle iso e quere participar. Nalgún coloquio estivemos dúas horas, nos Norte de Vigo estivemos ata a unha da mañá, tivéronnos que botar. Iso demostra que a xente quere facer a película súa. En canto á produción, hai que ver tamén o potencial e a materia prima que temos aquí: outro dos éxitos de O que arde foi atopar a Benedicta e Amador, que son dous diamantes en bruto. Aquí temos desde persoas reais coma eles ata contornas e paisaxes incribles onde podemos contar historias persoais que, como se ve, chegan ao público.
Logo está o impacto que filmes como o voso poden deixar no territorio. En O que arde houbo grande implicación das veciñas e veciños.
O noso caso foi moi especial, moita xente da comarca colaborou no filme de maneira natural, porque son os veciños de Óliver. E boa parte do equipo levabamos case un ano indo moito aos Ancares a localizar. Cando nos puxemos a rodar coñecíanos todo o mundo, non é chegar un día coa orquestra e colonizar o espazo: moita xente do equipo era de alí, dende o electricista ata o cátering, moitos figurantes… Que o filme teña este impacto no territorio, facer un deseño de produción pensando no lugar é beneficioso para todo o mundo. E non só desde o impacto económico, penso tamén no impacto emocional, que logo se ve reflectido, por exemplo, na preestrea que fixemos en Navia de Suarna. Achegáronse máis de mil persoas da comarca a vela. Foi todo un acontecemento para unha zona que estaba moi abandonada, coa sensación de que nunca ninguén miraba para eles. Tiñan un subidón e un orgullo moi grandes, porque consideraban que a película era súa, e esa é unha das maiores alegrías que nos deixa esta experiencia.
Contidos relacionados
Nothing found.
Emma Lustres: “Temos unha oportunidade moi boa e estamos dando a talla pero falta apoio institucional”
Emma Lustres: “Temos unha oportunidade moi boa e estamos dando a talla pero falta apoio institucional”
Texto: María Yáñez. Fotos: Amador Lorenzo Blach.
Vaca Films é outra das produtoras que este ano máis traballou en series para plataformas, con La Unidad, dirixida por Dani de la Torre, para Movistar+ e El desorden que dejas, creada polo guionista Carlos Montero, para Netflix. Todo un salto para unha empresa que sempre estivo enfocada ao cine e que, nun momento no que as series queren parecerse ao cine, está a aproveitar moi ben esta marea. Falamos coa súa responsable e fundadora, Emma Lustres.
Vaca Films é unha produtora de cine que, agás algunha tv-movie, non facía producións para televisión. Como é a vosa entrada no mundo da ficción seriada para plataformas?
Nós sempre tivemos moi claro que deberiamos levar unha estratexia de concentración, facendo cine soamente e ademais un tipo de cine moi concreto. Entendiamos que quen moito abarca pouco apreta, e con ese espíritu de produtora boutique quixemos traballar en tres liñas: producir cine a directores galegos, facer películas de orzamentos medio-altos de cine español, relevantes desde o punto de vista comercial, e unha terceira liña que era producir cine en inglés financiado principalmente fóra de España. A televisión nunca nos interesou demasiado, por esta filosofía pero tamén porque considerabamos que co noso perfil de empresa era moi complicado entrar na produción televisiva a nivel estatal. Ademais para podelo facer o idóneo sería moverse a Madrid, e por cuestións persoais e de filosofía de vida e empresarial nunca entrou no noso esquema emigrar. Para nós unha das nosas fortalezas agora, que non no seu momento, e unha das nosas premisas era sempre intentar facelo desde Galicia e intentar desenvolver aquí todo o noso traballo.
Cando irrompen as plataformas a nivel mundial, primeiro en Estados Unidos e logo extendéndose por algúns países europeos, vemos vir a vaga e si que empezamos a pensar se debemos ou non meternos nese negocio. Veste xa maior de idade, cun asentamento na industria e cun coñecemento e unha experiencia que che dan a seguridade de emprender unha nova liña. Decidimos que si e empezamos moi aos poucos, sen dedicarlle demasiados esforzos, pero si unha parte do tempo que temos para desenvolver proxectos. Van pasando os anos, as plataformas vanse asentando en España e para desenvolver os seus orixinais recorren a produtores de cine. E nós estamos nesa lista á que recorren. Propóñennos desenvolver ou producir cousas, e que traballemos nalguna serie para elas. Iso anímanos a dedicarlle máis tempo, esforzos e recursos á tarefa, o que nos leva ao momento no que estamos agora, no que unha das nosas liñas importantes é o desenvolvemento e produción de series para plataformas. E en concreto nos últimos tempos a estar producindo La unidad, a serie da temporada 2019-20 con máis orzamento de Movistar+, e El desorden que dejas, unha serie pechada de 8 capítulos orixinal de Netflix que nos propoñen producir.
Por que crees que buscaban productoras de cine as plataformas?
Creo que as plataformas queren facer series máis premium, máis parecidas ao cine que á televisión, desde un punto de vista formal e tamén do propio contido. E para isto están contratando moito talento de cine, non só produtores, senón tamén directores, guionistas… se cadra os actores sempre estiveron máis mesturados facendo cine e televisión. O feito de que traballen con produtoras de cine supoño que tamén vén arrastrado polo talento: como están interesados en determinados directores, normalmente estes queren traballar cos seus produtores. Se analizas que directores en España teñen unha carreira estable, consolidada e recurrente, a maioria teñen un produtor habitual que traballa con eles.
Cales son as principais diferenzas á hora de traballar para cine ou para Netflix/Movistar+? Tivestes que adaptar os vosos procesos ou a estrutura da empresa a estes novos clientes?
Aquí hai unha parte persoal e outra profesional. Desde o punto de vista profesional as dúas experiencias que estamos tendo con Netflix e Movistar+ profesionalmente son moi satisfactorias. Puidemos traballar cun nivel de recursos moi alto, puidemos formar equipo e levar a produción exactamente igual que nas películas. Desde un punto de vista máis cinguido ao contido, no proceso con Movistar+ participamos moi activamente e moi de ti a ti, como facemos coas películas tamén, porque nós viñamos de facer as nosas películas en coprodución con Telecinco e Antena 3 e estabamos afeitos a traballar coa cadea. Entón no caso de Movistar+ non houbo case diferencias, foi todo moi á par. Na miña experiencia, cando Movistar+ se asocia a un produtor para que leve a cabo unha serie confía no seu criterio, apóiase nel e é un traballo conxunto, además do labor co director, guionistas, etc. La Unidad é unha serie creada por Dani de la Torre e Alberto Marini, que xa para nós eran da casa, e déronlles moita liberdade para traballar. Coa serie de Netflix foi distinto, era un proxecto que xa viña máis empaquetado e armado desde o desenvolvemento. É unha novela, un proxecto dun showrunner da casa que ten un contrato en exclusiva con Netflix. A nosa implicación no contido tamén existe, e Netflix apóiase no produtor e danos liberdade, pero non é o mesmo cando un proxecto xa vén así armado.
Para min a diferenza está máis no personal, porque cando estás facendo unha película de cine é coma se te estiveses preparando para unha oposición: estás moitos anos co proxecto e tes moita tensión de ver qué pasa o día da oposición, que é o día da estrea. Esa sensación coas series non a teño, porque todo é moi rápido e máis ben estás a preparar un exame onde xogas o futuro relativamente, ou así o afronto eu. Obviamente como persoa esixente eu poño toda a miña impronta e toda a mesma forza e enerxía nunha serie que nunha película: para min non vale facer as cousas regular, hai que facelas sempre mellor que ben, ou iso se intenta. Pero o proceso interno, os sentimentos e o estómago, non é o mesmo. Tamén é unha cuestión de gustos: desde moi pequena sempre me interesou o cine moitísimo e as series nada, e a día de hoxe segue a pasarme o mesmo. Para min o cine ten un compoñente persoal moi forte e as series non. A nivel profesional é igual de esixente, pero é distinto. Logo hai outra cuestión tamén persoal, que non sei se é por carácter, a min gústame estar a moitas cosas, e o cine permíteme estar a máis proxectos á vez.
«Unha das razóns polas que desde o principio non queriamos facer series era porque implicaba irnos a Madrid, pois producir para as televisións xeralistas desde Galicia é moi complicado. En cambio á hora de producir para as plataformas pode ser positivo, un valor engadido.»
Como afecta o novo escenario aos vosos procesos de desenvolvemento? Que proxectos se buscan, como se desenvolven, como se pitchean…?
É un pouco similar, o que sucede é que a día de hoxe os guionistas e os directores non pensan xa só en películas senón tamén en series, e propóñennos proxectos dese tipo. Nós como produtores tamén, levamos xa un par de anos desenvolvendo tamén series, aínda que este traballo estao a facer máis Borja (Pena) ca min. Ao final eu traballo máis desde o personal, e como a min me gusta máis o cine como espectadora tamén o prefiro como produtora. Pero agora si que podo pensar se unha historia das que me chega estará ben para una serie, e hai 7 ou 8 anos non o diría.
Ademais coas series nas que estamos a traballar estamos indo a por unha liña máis internacional, en España e en español pero coa idea de que sexan series europea, con financiamento no só de aquí e que non sexa propiedade ao 100% dunha soa plataforma. Outras destas series nas que traballamos son en inglés e con temáticas más internacionais. Traballamos con algún guionista inglés, con algún americano, tamén con españois e con intención de que os directores si que sexan de España. Igual que no cine intentamos desenvolver unha liña de filmes en inglés, financiados principalmente fóra de España, coas series estamos a facer o mismo e traballamos nesas dúas liñas.
Cres que desde o punto de vista cultural as plataformas traen máis estandarización ou hai oportunidade para contidos máis locais e diferenciados?
Creo que o que están vendo as plataformas é que precisan produtos locais. Netfilx está en 190 países e sabe que para estar en España cunha implantación significativa necesita produto español, se non non consegue un volume de clientes alto porque o cliente español o que ve fundamentalmente é produción española. Igual que o francés ve sobre todo produción francesa e o americano produción americana. Isto é marabilloso porque, por un lado, calquera cidadán do país no que viva ten acceso á produción de moitísimos países e, por outro, a industria de cada país ten a oportunidade de facer cousas que se vexan no seu país e mais fóra. Xusto España con Netflix tivo moitos acertos, máis que ningun outro país do mundo. E iso está moi ben,
Despois está a parte do contido, e eu si que penso que o que se fai é bastante similar en todas partes. Isto ten unha parte moi positiva, que é a da difusión, e outra menos positiva, que é que o produto é bastante homoxéneo, é a miña sensación. Tamén hai outro factor moi positivo, e é que Movistar+ está facendo series en Andalucía, en Galicia, en Cataluña… e con talento destes sitios. Para eles é importante descentralizar e producir fóra de Madrid: como producen tanto non poden estar só en Madrid, e ademais non pode todo parecer madrileño e sábeno. Con Netflix igual, para eles é fundamental extenderse por todo o territorio español, producir con produtores de distintas zonas, que o contido teña relación co local. Antes comentaba que unha das razóns polas que desde o principio non queriamos facer series era porque implicaba irnos a Madrid, pois producir para as televisións xeralistas desde Galicia é moi complicado. En cambio á hora de producir para as plataformas pode ser positivo, un valor engadido.
De todos xeitos non debemos de pensar que todo é estupendo, hai unha parte moi boa que ten que ver coa industria e coa difusión, mais desde un punto de vista de contido cultural hai unha parte delicada, porque máis oferta e difusión non significa máis pluralidade. Por iso creo que Europa e a Unión Europea teñen que aproveitar esta situación comercial e tecnolóxica da gran capacidade de difusión para protexer os creadores e os produtores independentes e protexer o patrimonio audiovisual europeo. Porque ao final, se as plataformas nos comen, o patrimonio europeo audiovisual desaparece e esa propiedade pasa a ser dos Estados Unidos. Levado ao extremo poderíase dar o caso de que tiveramos unha filmoteca baleira, pois eles non teñen obriga de deixar unha copia alí. En fin, que isto das plataformas é unha marea moi boa pero non hai que deixarse arrastrar pola marea.
En termos de oportunidade para o sector en Galicia, que nos traen estas plataformas?
As plataformas son unha oportunidade para toda a industria audiovisual, a diferenxa é que hai comunidades que non teñen industria. Polo tanto este beneficio repártese entre os sitios onde si hai unha industria e Galicia é un deles. Que Hierro estea producida por Portocabo e que nós esteamos a producir dúas series ten que ver con que hai unha industria aquí: temos actores, temos técnicos, temos empresas que poden facer isto. Está a ser unha oportunidade claramente.
O problema é que estamos en inferioridade con respecto a outros lugares como Madrid, Cataluña ou Andalucía. Porque o apoio das institucións nesas comunidades é moi forte, ou no caso de Madrid porque a industria está alí. Aquí o apoio forte da Xunta ao audiovisual hai anos que rematou. Temos unha oportunidade de negocio e de traballo inmensa porque a industria a xera por ela mesma pero non está sustentada polo apoio público, cousa que noutros sitios si. Se en Cataluña, Andaucía e País Vasco non houbese apoio público todos competiriamos igual, pero cando uns teñen apoio e outros non, uns parten en desvantaxe.
É unha cuestión de política de país, e de considerar se é unha boa oportunidade ou non o é. E neste caso é obvio que é unha oportunidade porque está totalmente constatado que a industria audiovisual a nivel mundial é un sector punteiro, con moita marxe aínda de crecemento, e creo que en Galicia en certa maneira seguimos vivindo un pouco do traballo ben feito, pero o crédito non sei se acabará. Creo que hai empresas que o poden facer pero tamén hai outras que precisan un empurrón desde o público para chegar. Eu sempre me fago a pregunta de, se Borja e mais eu en vez de montar a empresa no 2003 a tivésemos montado no 2012, se teriamos conseguido chegar donde chegamos, e francamente creo que non. Dáme pena porque penso que hai unha oportunidade de negocio coas plataformas no audiovisual enorme, e nós estámolas aproveitando, e ademais estamos dando moi ben a talla, xa non só polo gran exitazo de Hierro, senón porque me consta que as plataformas consideran Galicia como un dos sitios onde claramente poden estar moi tranquilos. Porque a produción que se vai facer é exquisita, o nivel dos equipos é altísimo, eles sábeno e confían ao 100% no talento dos profesionais galegos. Pero non cabe duda de que rodar en Galicia ten un encarecemento de moitas cousas con respecto a rodar en Madrid. Ben é certo que noutras cousas compensas, se non sería inviable. Non é que rodar aquí sexa máis caro, pero tes uns custes engadidos que se rodas en Madrid non tes. Por iso é unha mágoa que os nosos políticos e a nosa administración autonómica non vexan isto como unha oportunidade e se implique para que lle poidamos tirar o máximo proveito.
Cómo cres que debería ser ese apoio?
A política faise con diñeiro. Eu particularmente xa vou cansa de ir suxerir ou propoñer que é o que teñen que facer. Non vou perder máis tempo ni frustrarme con iso. Porque está todo inventado. E debería ser ao revés, deberan ser as institucións quen o estivesen vendo. Alguén na Administración debera estarse ocupando de ver por onde vai o mundo, estar ao tanto do que está a pasar no sector e ver que aquí hai una oportunidade. Se ves o auxe que están a ter as plataformas ou o debate que está habendo en Europa, onde se están a debater tres leis que inflúen tanto na produción e difusión de contidos como na súa propiedade industrial e intelectual… eu non sei que postura ten a nosa Administración ante iso nin que cren que podemos facer, como se pode desde Galicia axudar a non perder o tren. E a partir de aí traballas, expós, miras… por suposto, intentando sempre buscar o ben común, non o ben particular de dous ou tres. Pero non hai intención, eu non a vexo. Refírome a intención real, non maquillaxe. Paréceme unha oportunidade perdida, si.
«Aquí o apoio forte da Xunta ao audiovisual hai anos que rematou. Temos unha oportunidade de negocio e de traballo inmensa porque a industria a xera por ela mesma pero non está sustentada polo apoio público, cousa que noutros sitios si. Se en Cataluña, Andaucía e País Vasco non houbese apoio público todos competiriamos igual, pero cando uns teñen apoio e outros non, uns parten en desvantaxe.»
Estar imos estar aí porque afortunadamente hai unha base de traballo colectivo desde hai anos: que haxa unha tradición teatral en Galicia é fundamental para que teñamos o audiovisual que temos, que haxa una televisión pública autonomica é por suposto fundamental neste sentido, é fundamental o apoio da Xunta e a iniciativa privada tamén, así como a oportunidade de negocio no mercado. Todo sumado fai que esteamos aí. O problema é que agora mesmo dúas patas importantísimas como son a Xunta de Galicia e a TVG nin están nin se agarda por elas. Todo queda a mercé da oportunidade de negocio, que é xigante comparada á que era hai 20 anos e iso é o que está a facer que haxa máis traballo ca nunca. A min o que me preocupa é que dentro de 15 ou 20 anos, cando certas persoas nos xubilemos, isto xa non sexa así, que non haxa iniciativa empresarial nin apoio para sacar os proxectos adiante.
E logo temos que entender que Galicia é un país de 2 millóns e pico de habitantes. Nin somos 8 millóns nin somos a comunidade máis rica de España. Hai moitos factores estruturais que inflúen. Ora ben, podemos presumir de que o público responde. Viuse coa película de Óliver Laxe e nós vímolo con todas as nosas estreas, que fixeron como dez veces más diñeiro en Galicia ca fóra. É dicir, interesa moitísimo o produto que se fai aquí e iso tamén hai que telo en conta. Cando Borja e mais eu vemos as recadacións da billeteira sempre dicimos que se Galicia fose Madrid, Andalucía ou Cataluña, co seu volume de poboación, serían moitos cartos. Pero Galicia é só o 4% do mercado en España. Entón si, hai un publico local importante, o malo é que somos poucos, en termos de mercado.
Ao final acabamos falando de cine… pero é que levamos un outono espectacular nas salas. Tamén porque hai moi boas películas. Quizais o cine non está tan morto como algúns nos queren facer crer.
Contidos relacionados
Nothing found.